Kocaeli Bitkileri | Teucrium chamaedrys (Kısamahmut)

Kısamahmut

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Avrupa-Sibirya elementi.

Dolaşım

Bitkiler › Ballıbaba takımı › Ballıbabagiller › Kısamahmut › Kısamahmut

Dağılımı

Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ve batı Asya’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

5 ila 30 cm büyüyebilir. Yapraklar dikdörtgensi ya da ters yumurtamsı dikdörtgensi, tabanda kamamsı ve kenarları dişlidir. Çiçek halkaları 4 ila 8 arası çiçek bulundurur. Çiçekler pembe ya da beyaz renklidir. Gövde yatık, dallar ise diktir. Çiçekler yaprak tabanlarında grup halinde görülür. Çiçekler erseliktir.

Gözlem

Yamaçlar, orman açıklıklar ve kayalık bölgelerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Kısa mahmut, Dalak otu, Bodurmahmut otu, Erkurtaran, Kısacıkmahmut, Kumacı ot, Sıcak otu, Yer meşesi, Yer palamudu.

Çiçek zamanı

Haziran-Eylül ayları.

Yükseklik

0-1600 metre arası.

Etimoloji

Cins adını Troya’nın ilk kralı olan Teucer’den (Τεῦκρος) almıştır. Köklerinin Troya’ya dayandığını kabul eden Roma Uygarlığı için önemli bir isimdir. Dalak tedavisinde kullanılan bitkinin bu etkisini ilk keşfeden odur. Tür adı Antik Yunanca “yer meşesi” anlamına gelir. Tür, yaprakları itibariyle minyatür bir meşe ağacına benzemektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Chamaedrys major repens”tir.

Mutfak

Yapraklarından çay elde edilir.

Geleneksel tıp

İştah açıcı, uyarıcı, yaraları iyi edici ve ateş düşürücüdür. Gastrit rahatsızlıkları kolaylaştırıcıdır. Gut tedavisinde başvurulur. İdrar söktürücü, iltihap giderici, romatizma tedavi edici, büzücü, gaz giderici, terletici, uyarıcı ve toniktir.

Galen: Tadı acıdır. Öksürük giderici, gevşetici, idrar söktürücü ve adet akışı arttırıcıdır. Cenini dışarı atmak için kullanılır. Ödem için kullanılır.

Dioscorides: Küçük bir meşe ağacına benzer. Konvülsiyon, öksürük ve ağrılı idrara çıkma vakalarında başvurulur. Adet akışını teşvik eder. Sirke ile kaynatılarak dalağı küçültür. Kaynatılarak hayvan kaynaklı zehirlenmelerde kullanılır. Yaraları temizlemek için balla uygulanır.

Plinius: Yaprakları nane büyüklüğündedir ancak rengi ve lobları nedeniyle meşe yapraklarına benzer. Daidalos (Yunan mitolojisinde elinden her iş gelen bir karakter) testereyi bu bitkinin yapraklarından ilham alarak icat etmiştir. Dahilen ya da lokal olarak zehirli yılan sokmaları, mide rahatsızlıkları, öksürük, balgam, ağrı ve kasılmalara faydalıdır. İdrar söktürücü ve adet akışı teşvik edicidir.

İbn-i Sînâ: Dalak üzerinde faydalıdır. Sirke ile birlikte haşerat sokmalarında kullanılır. Balla birlikte iltihaplı yaralarda kullanılır. Kaslarda görülen sorunlarda yararlanılır. Göz yaralarına iyi gelir. Öksürük gidericidir. İdrar söktürücüdür. Cenini (ya da kalıntıları) çıkarmak için kullanılır. Haşerat sokmalarında etkilidir.