Taraxacum officinale

Karahindiba

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Haşerat kovucu, Kozmetik, Boya bitkisi.

Dolaşım

Bitkiler › Papatya takımı › Papatyagiller › Karahindiba › Kara hindiba

Dağılımı

Bitki doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir ancak istilacı yetenekleri sayesinde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır

Genel bilgiler

Türün durumu net değildir. Davis, bu türün Türkiye’de bulunmadığını kaydeder. Bitki veritabanlarına göre de geçerli bir tür adı değildir. 40 cm büyüyebilir. Gövde morumsudur. Gövde tüysüz ya da seyrek de olsa tüylü olabilir. Bitki sütsü bir özsuyuna sahiptir, yapraklar tabandadır, çiçekli gövdelerde bırahte görülmez, her gövde tek bir çiçek başı taşır. Yapraklar 5 ile 45 cm uzunluğunda, 1 ila 10 cm genişliğinde ve ters mızraksı, dikdörtgensi ya da ters yumurtamsı şekillidir. Tohumlar mayıs ve haziran aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. -29 dereceye kadar dayanıklıdır.

Gözlem

Yol kenarı, dere kıyısı ve çayırlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Karahindiba, Acıgıcı, Acıgünek, Güneyik, Çıtlık, Cırtlık, Arslandişi, Radika.

Etimoloji

Cins adı Arapça “yoksul otu” anlamına gelir. Bitkilerin kıtlık zamanlarda tüketilebilir olmasına işaret eder. Bitkiden bu isimle ilk bahsedenler Râzî ve İbn-i Sînâ’dır. İkinci bir görüşe göre Antik Yunanca “hastalık devası” anlamına gelmektedir. Özellikle Taraxacum officinale (karahindiba), antikçağdan beri hayli yaygın bilinen ve kullanılan tıbbi bir bitkidir. Tür adı Latince “tedavi edici” anlamına gelir. Epitet, geleneksel olarak tıbbi özellikleri meşhur olan bitkiler için tercih edilir.

Mutfak

A vitamini, C vitamini ve nikotinik asit, potasyum, kalsiyum ve türlü mineraller yönünden zengindir. Yaprakları salatalara eklenir. Kökünden kahve elde edilir.

Geleneksel tıp

İdrar söktürücüdür. Safra ve karaciğer sorunlarını tedavi etmek başvurulur. İştah arttırıcı ve sindirim sistemi üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle kullanılmıştır. Geleneksel olarak siğil tedavisinde başvurulur.

Biliyor musunuz?

Bitkinin özsuyu sivrisinek kovucudur. Kökünden kahverengi boya elde edilir. Bitki yakınında bitkilerin gelişini engeller ve meyvelerin zamanından önce olgunlaşmasına neden olur. Dilsi çiçeklerden elde edilen usare cilt temizleyicisi olarak kullanılır.