Tanımı
Yapraklar ince bölünmüş ve bileşik, çiçekler sarı ve düğme biçimlidir. Gövde kalın, hafif kırmızı, dik, genelde pürüzsüz, 50 ila 150 cm uzunluğunda ve tepeye doğru dallıdır. Yapraklar almaşlı dizilişli, 10 ila 15 cm uzunluğunda, teleksi loblu, merkezden bölünmüş yedi çift bölümlüdür (bunlar kendi aralarında yeniden bölünerek eğrelti otunu andırır). Çok sayıda çiçek başı görülür. İnvolukrum yarı küresel ve 5 ila 10 mm genişliğindedir. Filariler şeritsi mızraksıdır. Kapçık kahverengidir. Kokusu Cinnamomum camphora (kafur ağacı) ve Salvia officinalis (biberiye)’e benzer. Çiçekler erseliktir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve Asya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, yol kenarı ve sulak alanların civarında görülür. Kartepe ve İzmit ilçelerinde gözlemlenmiştir. Haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde solucanotu ve yaygın pireotu adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince ölümsüz anlamına gelir. Bitkilerin zorlu koşulları tolere edebilmelerine işaret eder. Bu sıfat, koparıldıktan sonra uzun süre canlılığını koruyan çiçekler için de kullanılır. Ayrıca Antikçağ’da bu bitkilerden elde edilen suyun ab-ı hayat/ölümsüzlük suyu olduğuna da inanılırdı. Cinse bağlı Tanacetum vulgare antikçağda mumyalama işleminde kullanılmıştır, bu bağlantı etimolojik kökene dair daha güçlü bir ayrıntıdır. Son olarak, tanrıların sakisi olan Ganimedes, onların içkilerine Tanacetum vulgare parçaları atarak ölümsüzlüklerini korumalarını sağlardı. Tür adı Antik Yunanca yaygın anlamına gelir. Türün, cins özelinde dağılım alanının genişliğine işaret eder.
Gıda
Genç yaprakçıklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Çeşitli yemeklere çeşni olarak eklenmiştir. Yapraklarından çay elde edilir.
Tıp
Bağırsak paraziti, romatizma, sindirim sorunu, ateş, yaralanma ve kızamık tedavisinde başvurulur. Yaprakları ve çiçek başları parazit düşürücü, spazm çözücü, gaz giderici, adet akışı teşvik edici, uyarıcı ve toniktir. Yapraklar demlenerek adet düzensizliklerinde kullanılır. Yüksek dozda düşüğe neden olur. Çeşitli cilt sorunlarında lapa halinde uygulanır.
Dikkat
Aşırı miktarda alınırsa yaprak ve çiçekler zehirlidir, karaciğer ve beyin hasarına neden olur. Dahili olarak kullanılması önerilmez. Hamileler uzak durmalıdır. Yapraklarından elde edilen yağ zehirlidir ve doz aşımı hayli tehlikelidir.
Bilgi
Böcek kovucudur ve bu nedenle tabut ya da kefenlerin içine konmuştur. Etlerin uzun süre bozulmamasını sağlamak için de yaprakları kullanılırdı. Sinekleri engellemek için pencerelere asılır. Aynı şekilde karıncaları uzaklaştırmak için geçtikleri yollara ve güveleri uzaklaştırmak için de elbiselerin arasına bırakılır. Bitkiden altın sarısı, sürgünlerden yeşil renkli boya elde edilir. Böcek kovucu özelliği nedeniyle süs bitkisi ve sebzelerin yanına dikilir.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın