Tanacetum (Pireotu)

Özet

Tanacetum (Pireotu) özelikle Eskidünya uygarlıklarında çok sayıda referansa sahip olan meşhur bitkileri barındıran bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asterales

Papatya takımı

Asteraceae

Papatyagiller

Tanımı

Tanacetum (Pireotu) 5 ila 150 cm büyüyebilen çok yıllık (nadiren tek yıllık ya da çalımsı) bitkilerden oluşan bir cinstir. Gövde 1 ya da 2 ila 5 adet, dik ya da yükselici, çıplak ya da tüylü, genellikle yapraksı ve dallıdır. Yapraklar gövdede ve/veya tabanda, saplı ya da sapsız, almaşlı dizilişli; yaprak ayası düz, dişli, az teleksi ya da 1 ila 3 arası derin teleksidir. Çiçek başları genellikle ışınsal, tek ya da yoğun yalancı şemsiye halindedir. Filariler kalıcı, 3 ila 5 sıra halinde 30 ila 60 adet, yumurtamsı ila dikdörtgensi ya da mızraksı ila şeritsi, uzunlukları farklı ve kenar ile uçları kuruzarsıdır. İnvolukrum yarı küresel ila çan biçimindedir.

Çiçek tablası düz ila konik ya da yarı küreseldir. Dilsi çiçekçikler 10 ila 21 adet, dişi verimli ya da verimsiz olup taç soluk sarı ila sarı ya da beyaz renklidir. Bazı türlerde dilsi çiçekçikler mevcut olmayıp bunun yerine düz tüpsü çiçekler mevcuttur. Tüpsü çiçekçikler 60 ila 300 adet, erselik ve verimli olup taç sarı renklidir. Kapçık ters koniksi ya da sütunsu, çıplak ya da salgılı ve 5 ila 10 adet kabarık çizgilidir. Sorguç genellikle taçsıdır. Cins kuzey yarımküreye özgüdür ancak günümüzde güney yarımküreye de dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Latince ölümsüz anlamına gelir. Bitkilerin zorlu koşulları tolere edebilmelerine işaret eder. Bu sıfat, koparıldıktan sonra uzun süre canlılığını koruyan çiçekler için de kullanılır. Ayrıca Antikçağda bu bitkilerden elde edilen suyun ab-ı hayat/ölümsüzlük suyu olduğuna da inanılırdı. Cinse bağlı Tanacetum vulgare antikçağda mumyalama işleminde kullanılmıştır, bu bağlantı etimolojik kökene dair daha güçlü bir ayrıntıdır. Yine haşere kovucu etkisi nedeniyle ölülerin kefenlerinin arasına konulurdu. Son olarak, tanrıların sakisi olan Ganimedes, onların içkilerine Tanacetum vulgare parçaları atarak ölümsüzlüklerini korumalarını sağlardı.

Kocaeli’ndeki türler

Tanacetum parthenium

Tanacetum parthenium

Gümüşdüğme

Tanacetum vulgare

Tanacetum vulgare

Solucanotu