Özet
Tamarix (Ilgın) genelde çöllerde ve deniz kenarında görülen ve çok sayıda türü süs bitkisi olarak yetiştirilen bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Tamarix (Ilgın) çalı ya da küçük ağaçlardan oluşan bir ailedir. Genç dallar genellikle çıplaktır. Dallar iki tiptir; odunsu dallar kış mevsiminde kalıcı iken yeşil vejetatif dallar kış mevsiminde dökülmektedir. Yapraklar kalıcı ya da dökülücü, küçük, pul benzeri, almaşlı dizilişli, basit ve sarılıcıdır. Bunlarda çoğunlukla tuz salgılayan bezler görülmektedir. Çiçek kurulu başak bir benzeri talkım halindedir. Çiçekler çoğunlukla erselik, 4 ya da 5 parçalı ve genellikle saplıdır. Bırahte 1 adettir. Çanak otsu ya da etli ve 4 ya da 5 parçalıdır. Lobların kenarları düz ya da minik dişlidir.
Taç yaprak sayısı çanak loblarının sayısına eşittir ve çiçeklenme sonrası kalıcı ya da dökülücüdür. Tabla değişik biçimlerde ve çoğunlukla 4 ya da 5 lobludur. Ercik 4 ya da 5 adet ve çanak lobları ile karşılıklı dizilişlidir. Kapsül koniktir. Tohum çok sayıda ve miniktir. Cins Avrupa, Asya ve Afrika’ya özgüdür ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. Bazı türleri süs bitkisi olarak park ve bahçelere dikilmektedir. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca Tamaris nehri anlamına gelir. İspanya’daki nehrin günümüzdeki adı Tambre’dir. Cinsin Türkçe adı ılgın Türkçe kökenlidir. Kaşgarlı Mahmud bitkiden yılgun olarak bahseder.
Tarihi
Dalları Sakalar tarafından ok yapımında kullanılmıştır. Gılgamış destanında Sümer tanrıçası Ninsun, Gılgamış ve Enkidu yolculuklarına çıkmadan önce ılgınla duş alır. Tevrat’ta Tamarix ile ilgili çok sayıda atıf vardır. Kur’an’da Sebe suresinde, Allah’ın Sebe kavmini cezalandırmak için bahçelerini içinde Tamarix bulunan bahçelere çevirdiği geçer: “Ama onlar yüz çevirdiler. Biz de üzerlerine Arim selini gönderdik. Onların iki bahçesini, acı yemişli, ılgınlı ve birkaç da sedir ağacı bulunan iki bahçeye çevirdik.” Yunan güzel sanatlar tanrısı Apollon’un kutsal bitkileri arasında yer alır. Mısır tarım tanrısı Osiris’in bedeni bir süre Tamarix ağacında tutulmuştur.
