Özet
Tagetes erecta (Kadife çiçeği) Kocaeli’de genellikle bahçe sınırları ile mezarlara dikilen hayli popüler bir süs bitkisidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Tagetes erecta (Kadife çiçeği) genellikle 20 ila 90 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Kökü silindirik, lifli ve sığca dallıdır. Gövde çizgili, otsu ya da hafifçe odunsu, pürüzsüz, silindirik ve aromatiktir. Yapraklar karşılıklı dizilişli, 20 cm uzunluğunda, teleksi, 11 ila 17 arası yaprakçıklı, bunlar mızraksı ila şeritsi mızraksı, 5 cm uzunluğunda ve 1,5 cm genişliğindedir. Kömeçler 3 ila 10 cm uzunluğundaki bir sap üzerinde tektir. İnvolukrum 10 ila 22 mm çapındadır. Filariler 5 ila 8 adettir. Dilsi çiçekçikler 5 ila 8 adet olup taç sarı ila turuncu, kırmızı kahverengi ya da beyaz renklidir. Tüpsü çiçekçikler 50 ila 120 adet olup taç 7 ila 12 mm uzunluğundadır. Kapçık siyah renkli ve 6 ila 11 mm uzunluğundadır. Sorguç 1 ya da 2 kıllı ve 3 ila 4 adet pulludur. Özellikle güneşli bölgeleri ve geçirgen toprağı tercih eder.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Meksika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi olarak dünyanın büyük bölümüne doğallaşmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bahçeler, yol kenarı ve tarlalarda görülen bitki umumiyetle eylül ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde kadife çiçeği adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins Tages onuruna adlandırılmıştır. Adını Jüpiter’in torunu Tages’ten (Tagēs) almaktadır. Etrüsk dininin kurucu peygamberi olarak kabul edilen Tages, Etrüsklere, sonraları Roma Uygarlığı’nda da oldukça önemli bir yere sahip olan, kehanet ve tanrısal iradenin belirlenmesi için uygulanması gereken yöntemleri öğretmiştir. Roma Uygarlığı’nda devlet görevlilerinin ve askerlerin önemli konularda danıştığı haruspices adı verilen resmi görevliler vardı. Tagetes türleri, sürülmüş bir tarladan çıktığına inanılan Tages gibi, önceki yıl toprakta kalmış kök kalıntısından yeniden çıkmaktadır. Tür adı Latince dik anlamına gelir ve açık bir şekilde gövdenin dik olmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “caule simplici erecto” olarak ifade edilmiştir.
Gıda
Çiçekleri tüketilmektedir. Çiçeklerden elde edilen boya gıda tatlandırıcı ve gıda boyası olarak kullanılmaktadır. Dilsi çiçekler salatalara eklenmektedir.
Tıp
Parazit düşürücü, aromatik, idrar söktürücü, adet akışı teşvik edici, yatıştırıcı, sindirim sistemi ve mide sorunları gidericidir. Hazımsızlık, kolik, şiddetli kabızlık, öksürük ve dizanteri tedavisinde dahili olarak kullanılır. Harici olarak yaraları, ülserleri, egzamayı ağrıyan gözleri ve romatizmayı tedavi etmek için kullanılır. Ayrıca çiçekler gaz giderici, idrar söktürücü ve parazit düşürücüdür. Kökü müshil etkilidir. Çiçeklerinden elde edilen yağ antioksidandır.
Bilgi
Erişkin bitkiler marul gibi sebzelere zarar veren salyangozları kovucu etkiye sahiptir. Çiçeklerinden sarı boya elde edilir. Bunun yanında çiçekleri parfüm yapımında kullanılır.
Fotoğrafları
