Anahtar kelimeler: Nadir bitki, Asgari endişe (LC), Öksin elementi.
Dolaşım
Bitkiler › Kuşkonmaz takımı › Salepgiller › Takkelisalep › Takkeli salep
Dağılımı
Akdeniz havzası ile Avrupa’dan Himalayalar’a kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir.
Genel bilgiler
15 ila 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Yapraklar dilsi ya da genişçe mızraksı, zeytin yeşili renginde, üst bölümde boyuna kahverengimsi mor çizgili ve alt bölümde mor bezelidir. Çiçek kurulu başak formundadır ve 18 cm kadar uzayabilir. Bırahte yumurtalıktan çok daha kısadır. Çiçekler eksene yaslanıcıdır. Çanak yaprak kukuletası yumurtamsı, dış yüzeyi tozsu yeşilimsi, iç yüzeyi grimsi mor lekelidir. Taç yaprak şeritsi ve 4 ila 6 mm uzunluğundadır. Dudak zeytin yeşili ya da sarımsı yeşil, tabana doğru mor lekeli; yanal loblar kısa ve yuvarlak; orta lob dilsi ve 6 mm uzunluğundadır. Mahmuz 4 mm uzunluğunda ve yumurtalığa yaslanıcıdır.
Gözlem
Ormanlık alanların sınırları ile çalılık alanlarda görülür. Gebze ilçesinden kayıt bildirilmiştir ancak henüz gözlemlenememiştir. Bölge, kaydın bildirildiği tarihten sonra yoğun bir yapılaşmaya maruz kalmıştır ve türün ilimizdeki varlığını sürdürüp sürdürmeği şüphelidir.
Yaygın adları
Takkeli salep.
Çiçek zamanı
Nisan-Mayıs ayları.
Yükseklik
0-1300 metre arası.
Etimoloji
Cins, Fin asıllı Rus bitki ve böcek bilimci Christian von Steven’a (30 Ocak 1781 – 30 Nisan 1863) adanmıştır. Cinsin tip örneğini Orchis satyrioides adı ile ilk defa o tanımlamıştır. Yunanca “Satyrium gibi” anlamına gelir. Satyrium bazı orkide türlerinin geleneksel adı olmakla birlikte günümüzde de geçerli bir cins adıdır. Romalılar satirlerin (yarı insan yarı keçi mitolojik varlık) orkide ile beslendiğini düşünür ve bu nedenle bu bitkilere satyrion derlerdi. Bu varlıkların cinsel açıdan “istekli” olmaları da orkide ile beslenmelerine yorulur ve orkideler bu nedenle sıklıkla bu amaca matuf olarak kullanılırdı.
Literatür
Repertorium Specierum Novarum Regni Vegetabilis 15: 295. 1918. (Spreng.) Schltr.