Özet
Sternbergia lutea (Kara nergis) parlak sarı ve gösterişli çiçekleri nedeniyle ilimizde özellikle bahçe ve mezarlara dikilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Sternbergia lutea (Kara nergis) soğanı 2 ila 4 cm çapındadır. Yapraklar 4 ila 6 arası sayıda, parlak yeşil renkli, oldukça darca mızraksı, tepeye doğru kademeli olarak sivrilir. Bunlar güz başında ortaya çıkar ve kış boyunca kalırlar. Bırahte 3 ila 6 cm uzunluğunda, zaman zaman tepede iki parçalıdır. Çiçekler koyu sarı renkli ve sapsızdır. Çiçek örtüsü tüpü 5 ila 20 mm uzunluğunda, bölümler ters mızraksı ila ters yumurtamsı, 3 ila 5,5 cm uzunluğunda ve 1 ila 2,1 cm genişliğindedir. İplikçik 1,5 ila 3,5 cm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havasından orta Asya’ya kadar olan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Bahçeler ve ekilmiş arazilerinin yakınlarında görülen bitki umumiyetle eylül ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İl genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde karanergis, göçgöç çiçeği, sarı çiğdem ve kurbağa çiçeği adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins 6 Ocak 1761 – 20 Aralık 1838 yılları arasında yaşamış Çekyalı bitki bilimci Kaspar Maria von Sternberg’a adanmıştır. Bitki fosilleri ile ilgili öncü çalışmalara imza atmıştır ve bu nedenle Paleobotani’nin babası kabul edilir. Tür adı Latince sarı anlamına gelir ve açık bir şekilde Çiçeklerinin koyu sarı rengine işaret eder. Gelgelelim Sternbergia cinsi içinde çiçeklerin sarı olması alışılmadık bir durum değildir. Bitki ilk olarak sarı çiçeklerin nadir görüldüğü Amaryllis cinsine bağlıydı. Bitki için kullanılan göç göç adı, bitkinin çiçeklenme dönemi ile ilgilidir. Çünkü bitkinin çiçek açması havaların soğumaya başladığına işaret eder ve bu yayladakilere göç etmeleri gerektiğini söyler.
Tıp
Yapraklar deri kızartıcı ve toniktir. Bitki harici olarak romatizma tedavisinde kullanılmıştır.
Dikkat
İnsanlar dahil hayvanlar için zehirlidir. Deri ve gastrointestinal tahrişe; yanma, ağız ülseri, ishal ve kusmaya neden olabilir. Hamilelik esnasında uzak durulmalıdır.
Fotoğrafları
