Stachys thirkei (Kestere)

Bitkiler › Ballıbaba takımı › Ballıbabagiller › Deliçay › Kestere

Tıbbi bitki.

80 cm büyüyebilir. Stachys byzantina ile yakındır. Çiçekli gövdeler dik, genellikle dallı ve 4 köşelidir. Çiçekler küçük ve açık mor renklidir. Gri veya gümüşî tüylerle kaplıdır. Yapraklar kalın, hafif buruşuk, her iki yüzeyi de gri gümüşî tüylerle kaplıdır, alt yüzeydeki tüylerin rengi daha belirgindir. Yapraklar karşılıklı dizilişli ve 5 ila 10 cm uzunluğundadır. Yaprak sapları neredeyse sarılıcıdır. Taban yaprakları dikdörtgensi eliptik ve 10 cm uzunluk ile 2,5 cm genişliğindedir. Yapraklar kenarları küt dişli ve tüyle kaplıdır, tepede daralıcı ve kademeli olarak yuvarlak uca doğru daralmaktadır. Çiçek başakları 10 ila 22 cm uzunluğunda, halka halindedir. Çiçekli dallardaki yapraklar kısadır ve neredeyse sapsızdır. Alt bölümdekiler halkadan hafifçe uzunken, üsttekiler daha kısadır. Yaprak ikincil bırahteleri şeritsi ila şeritsi mızraksı ve 6 mm uzunluğundadır. Çiçeklerin sapı yoktur, çanak tüpsü çan biçiminde, hafifçe kavisli ve 1,2 cm uzunluğundadır. Çanak tırtıkların iç yüzeyi hariç tüysüz ve on damarlıdır. Çanak tırtıkları yumurtamsı üçgensi ve 2 ila 3 mm uzunluğundadır. Taçta koyu mor renkli damarlar vardır, 1,2 cm uzunluğunda, ipeksi tüylerle kaplıdır. Tabanı tüysüzdür. Taç tüpü 6 mm uzunluğunda, üst dudak yumurtamsı, kenarları düz; alt dudaklar yayık, orta lob genişçe yumurtamsı, yanal loblar dikdörtgensidir. İplikçikler tabandan ortaya kadar yoğun biçimde ülgerlidir. Boyuncuk tacı aşmaktadır. Olgun olmayan meyveler tüysüz, kahverengi ve dikdörtgensidir.

Bitki doğal olarak Balkanlar ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]

Yamaçlar, tarlalar ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Cins adı Antik Yunanca başak anlamına gelir. Cinsin çiçek kurulunun başak formunda olmasına işaret eder. Tür adı Latince Thirke’ye anlamına gelir. 1839-1842 yılları arasında Türkiye’de bitki örnekleri toplamış doktor. Hakkında daha fazla detay bulamadık.

Kök ve çiçekleri kan basıncını düzenler. Toprak üstü kısımları çay şeklinde içilerek gastrointestinal hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.