Stachys sylvatica (Dağ çayı)
Tanımı
Stachys sylvatica (Dağ çayı), Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesine bağlı Deliçay (Stachys) cinsinden genellikle 30 ila 80 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitkidir. Gövdeler kıllı, salgılı havlı, ve diktir. Yapraklar yüreksi yumurtamsı, 3 ila 9 cm uzunluğunda, 2 ila 6 cm genişliğinde, sivri uçlu, dişli kenarlı ve uzun saplıdır. Çiçek halkaları 6 çiçekli ve yukarı doğru daralan bir çiçek durumunda küme halindedir. Çanak 6 ila 9 mm uzunluğunda, salgılı havlı, dişleri eşit uzunlukta, 2 ila 3,5 mm uzunluğunda ve tüple aynı uzunlukta ya da ondan hafifçe daha kısadır. Taç benek lekelerle koyu kırmızımsı mor renkli, 12 ila 16 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. Ancak günümüzde Amerika’ya da dağılmıştır. Sulak alanlar, ormanlar, ve yamaçlarda görülmektedir. Umumiyetle haziran ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele, Gölcük ve Kartepe ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca başak anlamına gelir ve bu bağlamda cinsin çiçek kurulunun başak formunda olmasına dikkat çekmektedir. Epitet Latince orman anlamına gelir. Türün habitat tercihine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae nemoribus umbrosis” olarak belirtilmiştir. Bununla birlikte bitki ormanlık alanların dışında da görülür.
Tıp
Yaraların iyileştirilmesi için kullanılmıştır. Kanama durdurucu ve idrar söktürücüdür Ağrıyan eklemlere ve spazmlara uygulanır.
Bitkiden sarı renkli boya elde edilmiştir.
Dağ çayı…
Stachys sylvatica, genelde ormanlık alanlarda görülen ve yaz başından güz başına kadar çiçek açan çok yıllık bir bitkidir.
Dilimizde ham ısırgan ve dağ çayı adları ile bilinmektedir.
