Özet
Spergula arvensis (Tarla kişnişi) genellikle ekili arazilerin civarında görülen ve istilacı potansiyeli yüksek olan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Bitkiler
Karanfil takımı
Karanfilgiller
Delicekişniş
Tanımı
Spergula arvensis (Tarla kişnişi) genellikle 40 cm büyüyebilen bir bitkidir. Çok sayıda gövde görülür. Gövde dik ya da yükselici biçimde, tüysüz ya da salgılı tüylü ve genellikle yapışkandır. Taç çok simetrili, beyaz renkli, yaklaşık 1 cm genişliğindedir. Taç yaprak sayısı beştir ve bunlar 3,5 ila 5 mm uzunluğunda, hafifçe çanak yapraklardan uzundur. Çanak yaprak sayısı beştir. Ercik genellikle 10 adet, nadiren de 5 adettir. Boyuncuk sayısı beştir. Yapraklar karşılıklı ya da halkavi dizilişli ve sapsızdır. Yumurtalık elipsoit ve kısa saplıdır. Kapsül yumurta biçiminde genellikle yeşil renklidir. Çiçekler erseliktir. Tek bitki kırka kadar kapsül üretebilir ve her kapsül 20 tohum barındırır. Tohumlar birkaç yıl boyunca toprakta canlılıklarını koruyabilir. Midede sindirilemediği için otçul hayvanların dışkıları ile de yayılabilir. Güneşli bölgeleri ve nemli toprakları tercih eder.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya ve Afrika’da yayılış gösterir ancak günümüzde dünyanın tamamına yayılmıştır. İstilacı tür olarak kabul edilmektedir. [Harita, Alt türler, Sinonimler, Herbaryum] Tarlalar ve kumlu bölgelerde görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 300 metreye kadar olan rakımlarda İzmit, Gebze ve Körfez ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde tarla kişnişi adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins Latince saçılan anlamına gelir. Tohumlarının erkenden ekilmesine işaret eder. Cins için önerilen delicekişniş adı, Spergula arvensis’in İngilizce yaygın adlarından biri olan wild coriander’ın tercüme edilmiş hali gibi gözükmektedir. Tür adı Latince ekili alan anlamına gelir ve açık bir şekilde türün habitat tercihine işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae agris” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Genç bitkiler tüketilmektedir. Tohumlarının Taş Devrinde gıda amaçlı kullanıldığı belirlenmiştir. Bunun yanında tohumları yağ bakımından zengindir ve öğütülerek ekmek yapımında kullanılmıştır.
Tıp
İdrar söktürücüdür.
Dikkat
Tohum ve yapraklar saponin içerir. Otçul hayvanlara aşırı otlatılması sakıncalıdır.
Fotoğrafları
