Âlem
Plantae (Bitkiler)
Takım
Asterales (Papatya takımı)
Aile
Asteraceae (Papatyagiller)
Cins
Sonchus (Eşekgevreği)
Tür
Sonchus asper subsp. glaucescens (Eşek gevreği)
Anahtar kelimeler
Tanımı
10 ila 150 cm büyüyebilir. Tüysüz ya da üst bölümde salgılı tüylü bir bitkidir. Taban yaprakları genellikle bir rozet halinde, dikdörtgensi ila ters yumurtamsı, düz ya da az teleksi, gövde yaprakları yumurtamsı mızraksı, düz ya da az teleksi, sapsız, tüm yapraklar dikensi dişlidir. İnvolukrum çan biçiminde, genç iken havlı olmasına rağmen zamanla tüysüzleşir. Çiçek başları 2 ila 2,5 cm genişliğindedir. Dilsi çiçekler altın sarısı renginde, dıştakilerin genellikle arkası mor lekelidir. Kapçık 2 ila 3 mm uzunluğunda, elipsoit, güçlü biçimde sıkıştırılmıştır. Sorguç 7 ila 9 mm uzunluğundadır.
Anahtar
1. Gövde tabanda 1 cm çaptan daha az; yapraklar çoğunlukla gövdede, otsu, yeşil, darca az teleksi ila dişli; kapçık kenarları ve çıkıntıları pürüzsüz ila seyrekçe pürüzlü; 80 cm boylanabilen ince görünümlü ve tek yıllık subsp. asper
1. Gövde tabanda 1-2 cm; yapraklar taban rozetinde ve gövdede, derimsi, sıklıkla mumsu, az teleksi ila derin teleksi; kapçık kenarları ve çıkıntıları pürüzlü; 150 cm boylanabilen sağlam görünümlü ve tek ila iki yıllık subsp. glaucescens
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve tarlalarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mart ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Etimoloji
Cins adının etimolojisi belli değildir. Antik Yunancada eşekgevreği için kullanılan geleneksel isimdir. Cins domuzlar tarafından sevilerek tüketilir, etimolojinin bununla bağıntılı olması muhtemeldir. Tür adı Latince kaba anlamına gelir. Alttür adı ise Latince tozla kaplı anlamına gelir.
Türkçe adları
Dilimizde gevirtlek, eşek gevreği, özsütlü, sütlüotu, sütlük, sütlen ve çallıcaotu adları ile bilinmektedir.
Gıda
Yaprakları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Yapraklar salatalara eklenir. Gövde soyularak tüketilir.
Tıp
Yaprak ve gövdeleri kanser tedavisinde kullanılır. Yara ve kesiklere uygulanır. Dövülerek çıbanlara lapa halinde uygulanır.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın