Solidago virgaurea (Altınbaşakçiçeği)

Tanımı

25 cm ila 1 metre büyüyebilir. Gövde genellikle dalsız ve kıllıdır. Çiçek başları 1 ila 2 cm çapındadır. Çiçek başları involusel bırahteler ile çevrilidir. Çiçekler sarı renklidir. Yapraklar almaşlı dizilişli, taban yaprakları yaprakları saplı, darca ters yumurtamsı, alt yüzeyleri tüylüdür. Gövde yaprakları sapsız, hafifçe sarılıcı, darca eliptik mızraksı ve alt yüzeyleri tüysüzdür. Çiçekler başları birkaç adet ya da çok sayıdadır. İnvolukrum 1 cm genişliğindedir. Dış filariler yumurtamsı üçgensi, iç filariler dikdörtgensi mızraksıdır. Dilsi çiçekler 5 ila 10 arası sayıdadır. Sorguç kahverengimsi beyaz renklidir. Tohumlar ağustos ve ekim aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Yetiştirilmesi kolay bir bitkidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak batı Asya, kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Kayalık alanlar, orman açıklıkları ve dere kenarlarında görülür. İzmit ve Başiskele ilçelerinde gözlemlenmiştir. Temmuz ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Tıp

Yara iyileştirici olarak kullanılır. Büzücü, idrar söktürücü ve antiseptik özellikleri vardır. Bitki, mantar önleyici olan saponinleri içerir ve spesifik olarak Candida mantarının neden olduğu vajinal ve oral pamukçuğa karşı kullanılır. Yapraklar ve çiçek başları parazit düşürücü, iltihap azaltıcı, antiseptik, aromatik, sıkılaştırıcı, gaz giderici, terletici, hafif idrar söktürücü, ateş düşürücü ve uyarıcıdır. İdrar yolu enfeksiyonları, kronik katar, cilt hastalıkları, influenza, boğmaca, mesane ve böbrek taşlarının tedavisinde dahili olarak kullanılır. Çocuklarda pamukçuk vakalarında başvurulur.

Bilgi

Yaprak ve çiçeklerinden sarı, turuncu ve kahverengi boya elde edilir. Çiçekleri yırtıcı böcekleri çektiği için, tarım zararlıları ile mücadele etmek için sebzelerin yanına dikilir.

Etimoloji

Cins adı Latince sağlamlaştırma anlamına gelir. Cinsin yara iyileştirici özelliğine işaret eder. Cins ayrıca kırık kemikleri tedavi ederek sağlamlaştırmak için de kullanılmıştır. “in solidum ago vulnera/yaralarımı iyileştirdi”. Tür adı Latince altın filiz anlamlarına gelir. Türün, parlak sarı renkli çiçeklerine işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Virga aurea latifolia serrata”dır.

Türkçe adları

Dilimizde altınbaşak çiçeği adı ile bilinmektedir.

Gıda

Yapraklarından çay elde edilir.

Dikkat

Alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Hamilelik ve emzirme dönemlerinde uzak durulmalıdır.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.