Solanum torvum (Patlıcan anacı)

Tanımı

Solanum torvum (Patlıcan anacı), Patlıcangiller (Solanaceae) ailesine bağlı İtüzümü (Solanum) cinsinden genellikle 1 ila 2 metre büyüyebilen, seyrek biçimde dikenli ve yoğun biçimde havlı bir çalıdır. Gövdeler kalın, kıvrık ve kırmızımsı ya da soluk sarı dikenlidir. Yapraklar tek ya da çift, yaprak sapı 2 ila 4 cm uzunluğunda, yaprak ayası yumurtamsı ila eliptik, 6 ila 16 cm uzunluğunda, 4 ila 11 cm genişliğinde, sarı yıldızsı tüylü, dikenli ya da dikensiz, tabanı yüreksi ya da kamamsı, kenarı dalgalı ya da 5 ila 7 loblu ve ucu sivridir.

Çiçek durumu koltuklarda, çok sayıda çiçekten oluşan bileşik salkım halinde, çiçek durumu sapı çoğunlukla 1 ya da 2 dallı, 1 ila 1,8 cm uzunluğunda ve yıldızsı havlıdır. Çiçek sapı koyu, ince, 5 ila 12 mm uzunluğunda ve basit salgılı ile saplı yıldızsı tüylüdür. Çanak kupamsı, 4 ila 5 mm uzunluğunda ve lobları yumurtamsı mızraksıdır. Taç beyaz renkli, tabaksı, lobları yumurtamsı mızraksı ve abaksiyal yüzeyde yıldızsı havlıdır. Meyve sarı renkli, pürüzsüz, çıplak ve 1 ila 1,5 cm çapındadır. Tohumlar tablamsı ve 1,5 ila 2 mm çapındadır.

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Orta ve Güney Amerika’da yayılış gösterir. Ancak günümüzde özellikle güney yarımküre ve ılıman kuşakta doğallaşmıştır. Yol kenarı, bahçeler ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle haziran ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 200 ila 1600 metre arasındaki rakımlarda Dilovası ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adı Latince teskin edici anlamına gelir. Cinsin sedatif etkilerine işaret etmektedir. Epitet Latince vahşi anlamına gelir ve türün dikenli yapısına dikkat çekmektedir.

Gıda

Genç meyveler pişirildikten sonra yenilmektedir. Sürgünler çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir.

Domates ve patlıcanlarda direnci artırmak için anaç olarak kullanılmaktadır.

Tıp

Meyveleri görüşü iyileştirmek için ve yaprakları da cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Suyu ateş, öksürük, astım, göğüs rahatsızlıkları, boğaz ağrısı, romatizma, ödem, mide ağrıları ve bel soğukluğu tedavisinde kullanılmıştır. Çiçeklerin suyu, tuz eklenerek göz damlası olarak kullanılmıştır. Yapraklar antimikrobiyal ve idrar söktürücüdür. Demlenerek pamukçuk tedavisinde kullanılmıştır. Kurutularak toz haline getirilen yaprakları diyabet hastalarına önerilmiştir. Yapraklar kesikler, yaralar ve cilt şikâyetlerine lapa halinde uygulanmıştır. Bunun yanında çiçek ve yapraklarından hazırlanan şuruba soğuk algınlığı tedavisinde başvurulmuştur. Meyveler idrar söktürücü olup, sıtma, mide ağrısı ve dalak şikâyetlerinde kullanılmıştır. Kaynatılarak çocuklara öksürük kesici olarak verilmiştir. Meyve suyu karınca ısırıklarına uygulanmıştır. Ayrıca kök dövülerek diş ağrısını hafifletmek için çürümüş dişlere yerleştirilmiştir.