Tanımı
Yarı odunsudur, diğer bitkilerden destek gördüğünde 4 metreye ulaşabilir. Yapraklar 4 ila 12 cm uzunluğunda, okbaşı şeklinde ve tabanda genelde lobludur. Yıldız biçimli çiçekler, beş mor taç yapraklı ve sarı erciklidir. Çiçekler erseliktir. Meyveler 1 cm boyunda, oval, kırmızı, yumuşak ve suludur. Küçük bir domates gibi kokarlar.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak Avrupa ve Asya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Sulak alanların kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mayıs ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adları
Dilimizde yaban yasemini, kır yasemini, sofur, tilki üzümü, yaban asması ve acı ot adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince teskin edici anlamına gelir. Cinsin sedatif etkilerine işaret eder. Tür adı Latince acıtatlı anlamına gelir. Türün taze iken acı olan tadının zamanla tatlılaşmasına işaret eder. İkili adlandırma öncesi adı “Solanum dulcamarum africanum, foliis crassis hirsutis”tir.
Tarihi
Dioscorides 4-72: Dallı bir bitkidir. Yaprakları ayva yaprağına benzer, çiçek büyük ve kırmızı, meyveler de safran renklidir. Kök büyüktür ve kabuğu kırmızı renklidir. Taşlık bölgelerde yetişir. Kökünün kabuğu şarapla içilirse uyutucudur. Meyvesi güçlü bir idrar söktürücüdür. Ödemi olanlara verilir ancak doz aşımı akıl sağlığı açısından sakıncalıdır. Bu durumda aşırı hidromel içilmelidir. Şarapla kaynatılırsa diş ağrısına iyi gelir. Kabuğu ağrı kesici haplara eklenir. Kökünün suyu bal ile sürülürse görüş zayıflığına faydalıdır.
Plinius 23-15: Söğütlerin yakınlarında yetişir ve bu nedenle salicastrum (söğüt benzeri) adıyla anılır. Oksimelle dövülürse erkek ve sığırlardaki kaşıntının giderilmesinde olağanüstü etkilidir.
Tıp
Gövdeler egzama tedavisinde kullanılır. Sıraca, ülser ve deri hastalıkları tedavisinde kullanılır. Değiştirici, sakinleştirici, temizleyici, idrar söktürücü, kusturucu, öksürük ilacı, balgam söktürücü, homeopatik ve müshildir. Dahili olarak bir dizi cilt hastalığının tedavisinde kullanılır; artrit, romatizma, bronş tıkanıklığı, kalp rahatsızlıkları, ülseratif kolit ve sarılığın tedavisinde de kullanılır. Harici olarak bitki deri döküntüleri, ülserler, romatizma ve selüliti tedavi etmek için kullanılır. Meyveler sirke ile marine edilir, kanserli yaralar ve diğer şişiklere uygulanır. Smilax aspera en iyi temizleyici ilaçlardan biridir ve genellikle Solanum dulcamara ile tonik ve genel vücut temizleyicisi olarak kullanılır.
Dikkat
Meyveler dahil bitkinin tamamı zehirlidir. Merkezi sinir sistemini felç eder, kalbi yavaşlatır, baş döndürür, solunumu yavaşlatır, kasılma ve ölüme neden olur.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın