Sison amomum (Kara maydanoz)

derleyen:

Tanımı

Çıplak, iki yıllık bir bitkidir. Ezildiğinde güçlü ve kötü bir koku yayar. Gövde silindirik, iyice oluklu, bolca dallı ve 50 ila 110 cm uzunluğundadır. Dallar gövdeye birleştikleri yerde kılıflıdır. Yapraklar 1 ya da nadiren 2 teleksi, anahatta yumurtamsı dikdörtgensi, 10 ila 18 cm uzunluğunda, 3 ila 10 cm genişliğinde, bölümleri genellikle sapsız, yumurtamsı mızraksı, 10 ila 55 mm uzunluğunda, 5 ila 25 mm genişliğinde, düzensiz testere dişli ve sıklıkla loblu, üst yüzeyi yeşil ve alt yüzeyi mumsudur. Tüm şemsiyeler saplı, 3 ila 5 adet uzunlukları farklı kollu ve 0,5 ila 2 cm uzunluğundadır. Bırahte ve ikincil bırahte birkaç adet, şeritsi ince uçlu ve zaman zaman dökülücüdür. Şemsiyecikler birkaç çiçekli ve çiçekler erseliktir. Çiçekler beyaz renkli, çentikli ve şekilleri düzensiz beş taç yapraklıdır. Ercik beş adettir. Çanak yaprak görülmez. Meyve zamanı çiçek sapları 2 ila 4 mm uzunluğundadır. Merikarp yanal olarak sıkıştırılmış, yumurtamsı, 2 ila 2,5 mm uzunluğunda, 1 mm genişliğinde ve kahverengimsidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa’nın Akdeniz kıyılarından Kafkasya’ya kadar olan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Tarla, yol kenarı ve nemli bölgelerde görülür. Başiskele ilçesinde gözlemlenmiştir. Temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 200 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde kara maydanoz adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı ilk defa Dioscorides tarafından Suriye orijinli bir maydanozgiller üyesini tanımlamak için kullanılmıştır, olasılıkla Süryanice kaynaklıdır. Tür adı, türün aromatik kokusunun Amomum cinsi ile benzerliğine işaret etmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Sison quod Amomum officinis nostris”tir.