Silene nocturna (Göz nakılı)

derleyen:

Özet

Silene nocturna (Göz nakılı) genelde kumlu topraklarda görülen ve bahar sonundan yaz başına kadar çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Caryophyllales

Karanfil takımı

Caryophyllaceae

Karanfilgiller

Silene

Nakıl

Tanımı

Silene nocturna (Göz nakılı) genellikle 10 ila 50 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dik, kıvrık havlı ve dallıdır. Yapraklar kaşıksı ila ters yumurtamsı arası ve taban yaprakları saplı iken gövde yaprakları sapsızdır. Çiçek kurulu 5 ila 15 arası çiçek taşır ve çiçekler kurulun tepesine doğru sıkışıktır. Taç yapraklar beyaz ya da mor renklidir. Çanak yeşilimsi, silindirik ve 10 damarlıdır. Çiçekler mor ila beyaz renklidir. Kapsül dikdörtgensi silindiriktir. Tohumlar grimsi kırmızı renkli ve böbrek biçimlidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde Afrika ve Avustralya kıtalarına da dağılmıştır. [HaritaAlt türler, SinonimlerHerbaryum] Kumlu bölgelerde görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 200 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlemek mümkündür. Kartepe ilçesinden kayıt bildirilmiştir ancak biz henüz göremedik.

Türkçe adı

Dilimizde göz nakılı adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adını Satir Silenus’tan almıştır. Satirlerin yarı keçi yarı insan formunda olmasına rağmen, Silenus daha çok at özellikleri taşımakta ve bu özelliği ile diğer satirlerden ayrılmaktadır. Bunun yanında Silenus, şarap tanrısı Dionysos’un öğretmenidir. Cinse ait türlerin büyük bölümünde viskozite görülmekte ve bu nedenle doğrudan şarap tanrısı ile bir bağ kurulduğu düşünülmektedir. Ayrıca Silenus’un orman tanrısı olması ve Silene türlerinin genellikle ormanlık alanlarda görülmesi nedeniyle bir bağ kurulması da mümkündür. Türkçe yaygın adı olan nakıl kelimesi Anadolu’da dal üzerine dizili kiraz meyveleri için kullanılmaktadır. Bazı Silene türlerinin çiçekleri bu alegoriye izin verir biçimdedir. Aynı kelime Arapçada hurma ağacı anlamını verir. Tür adı Antik Yunanca gececil anlamına gelir ve bu bağlamda çiçeklerin hava karardıktan sonra açmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “Lychnis sylvestris nocturna pilosa, floribus unius ordinis dilute purpureis” olarak belirtilmiştir.