Dolaşım
Bitkiler › Kuşkonmaz takımı › Salepgiller › Sağırkulak
Genel bilgiler
2 ila nadiren 4 bölünmemiş yumruya sahip orkidelerdir. Yapraklar mızraksı, dik ya da zaman zaman katlanmış ve kavislidir. Çiçek kurulu gevşek ya da sıkı olabilir. Bırahteler iridir ve çoğunlukla çiçekleri aşarlar. Türkiye’de 6, Kocaeli’de 3 tür yayılış göstermektedir. Ormanlık alanların sınırları ile nemli çayırlarda görülür. Cins Avrupa ve Anadolu’ya özgüdür.
Etimoloji
Adını, Greko-Mısır tanrısı Serapis’ten (Σάρᾱπις) almaktadır. Serapis’in kadim Mısır tanrısı Osiris’in sonraki dönemdeki karşılığı olduğu varsayılmaktadır. Öküz tanrı Apis, Osiris’in yeryüzündeki simgesi olduğu düşünülerek Osirapis olarak adlandırılmıştır. Serapias türlerinin çiçekleri de yüzeysel olarak antik Apis tasvirlerini andırmaktadır.
Cinsin Türkçe resmî adı “sağırkulağı” olmakla birlikte yukarıdaki bağıntı göz önüne alındığında, “sığırkulağı” isimlendirmesi daha mantıklı gözükmektedir.
Geleneksel tıp
İslâm tıbbında, cinse ait aşağıda belirtilen bilgiler dışında farklı bir bilgi mevcut değildir.
Dioscorides, lonchitis (λογχῖτις) maddesinde bitkinin morfolojik özelliklerini yazdıktan sonra idrar söktürücü olarak kullanıldığını aktarır. Aynı bilgi Galenus tarafından da tekrarlanır.
Plinius bitkinin çiçeklerinin Roma tiyatrosunda kullanılan komedi maskelerine benzediğini belirtir.
Literatür
Species Plantarum 2: 949. 1753. L.