Scrophularia nodosa (Tavuk sıracası)

Tanımı

40 cm ila 1,5 metre büyüyebilir. Gövde morumsu ve dört köşelidir. Yumurta biçiminde kenarları olan testere dişli yaprakları vardır. Yapraklar mor damarlı ve kısaca saplıdır. Yaprak ayası yumurtamsı, 6 ila 13 cm uzunluğunda ve 3 ila 7 cm genişliğinde, tabanı kesik ila yüreksi ve kenarları testere dişlidir. Çiçek kurulu 5 ila 10 arası sayıda çiçek bulundurur. Çanak lobları yumurtamsı ve çıplaktır. Tacın üst lobları mor, alt lobları yeşilimsi mor ila sarımsı renklidir. Çiçekler erseliktir. Kapsül oval ve tepede sivridir.

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Dere kıyısı, çayır ve makiliklerde görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir. Haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açar. 200 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde adi sıraca otu ve tavuk sıracası adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince sıraca anlamına gelir. Cinsin sıraca hastalığını tedavi etmek amacı ile kullanılmasına işaret eder. Tür adı Latince budaklı anlamına gelir. İkili adlandırma öncesi adı “Scrophularia nodosa foetida”dır.

Gıda

Kökü pişirilerek tüketilebilir.

Tıp

Çiçeklerin boğaza benzemesi nedeniyle sıraca gibi boğaz rahatsızlıklarına iyi geleceğine inanılır. Değiştirici, ağrı kesici, iltihap giderici, idrar söktürücü, müshil ve uyarıcıdır. Çeşitli cilt sorunlarının (egzama, sedef, kaşıntı, vb.) tedavisinde kullanılmıştır. Demlenerek burkulma, şişlik, yanık ve iltihaplara uygulanır. Kökü parazit düşürücüdür.

Dikkat

Kalp hastalığı olanlar uzak durmalıdır.

Fotoğrafları