Scrophularia nodosa (Tavuk sıracası)

---

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Avrupa-Sibirya elementi.

Dolaşım

Bitkiler › Ballıbaba takımı › Sıracaotugiller › Sıracaotu › Tavuk sıracası

Dağılımı

Doğal olarak Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

40 cm ila 1,5 metre büyüyebilir. Gövde morumsu ve dört köşelidir. Yumurta biçiminde kenarları olan testere dişli yaprakları vardır. Yapraklar mor damarlı ve kısaca saplıdır. Yaprak ayası yumurtamsı, 6 ila 13 cm uzunluğunda ve 3 ila 7 cm genişliğinde, tabanı kesik ila yüreksi ve kenarları testere dişlidir. Çiçek kurulu 5 ila 10 arası sayıda çiçek bulundurur. Çanak lobları yumurtamsı ve çıplaktır. Tacın üst lobları mor, alt lobları yeşilimsi mor ila sarımsı renklidir. Çiçekler erseliktir. Kapsül oval ve tepede sivridir.

Gözlem

Dere kıyısı, çayır ve makiliklerde görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir.

Etimoloji

Cins adı Latince “sıraca” anlamına gelir. Cinsin sıraca hastalığını tedavi etmek amacı ile kullanılmasına işaret eder. Tür adı Latince “budaklı” anlamına gelir. İkili adlandırma öncesi adı “Scrophularia nodosa foetida”dır.

Mutfak

Kökü pişirilerek tüketilebilir.

Geleneksel tıp

Çiçeklerin boğaza benzemesi nedeniyle sıraca gibi boğaz rahatsızlıklarına iyi geleceğine inanılır. Değiştirici, ağrı kesici, iltihap giderici, idrar söktürücü, müshil ve uyarıcıdır. Çeşitli cilt sorunlarının (egzama, sedef, kaşıntı, vb.) tedavisinde kullanılmıştır. Demlenerek burkulma, şişlik, yanık ve iltihaplara uygulanır. Kökü parazit düşürücüdür.

Dikkat

Kalp hastalığı olanlar uzak durmalıdır.

Fotoğrafları

Literatür

Species Plantarum 2: 619–620. 1753. L.