Scabiosa atropurpurea (Mor uyuzotu)

Tanımı

Scabiosa atropurpurea (Mor uyuzotu), Hanımeligiller (Caprifoliaceae) ailesine bağlı Uyuzotu (Scabiosa) cinsinden genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen çıplak ila havlı ya da cılız tüylü iki ya da çok yıllık bir bitkidir. Alt yapraklar saplı, dikdörtgensi ya da lirsi ve kenarları düz, dişli ya da derin teleksidir. Üst yapraklar sapsız, şeritsi bölümlerle derin teleksi ve gövdenin yukarısına doğru şeritsi ve düz kenarlıdır. İnvolukral bırahteler 8 ila 10 adet, mızraksı ila ince uçlu ve çiçeklerden daha kısadır. Kömeç 1,5 ila 2 cm çapında ve ışınsaldır. Çiçekler leylak pembe ila mavimsi leylak renkli ve dıştaki çiçeklerin taç yaprakları düz kenarlıdır. Meyve başları yumurtamsı dikdörtgensidir. İnvolusel 1,5 ila 2 mm uzunluğunda, 8 adet oluklu ve türlü çıkıntılıdır. Taççık 1,5 ila 2 mm uzunluğunda ve kenarları dürülmüştür. Diyafram koniksidir. Çanak uzun saplı ve kılları 3 ila 7 mm uzunluğundadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir ancak günümüzde Amerika ve Avustralya kıtalarına da dağılmıştır. Kayalık yamaçlar, yol kenarı ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Aşağıda yer verdiğimiz görseller, türden elde edilen Dark Knight kültivarına aittir.

Harita → Alt türler → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adı Latince uyuz için anlamına gelir. Cinsin geleneksel olarak uyuz tedavisinde kullanılmasına işaret eder. Epitet Latince koyu mor anlamına gelir ve açık bir şekilde türün çiçek rengine işaret eder.

Tıp

17. yüzyılda Nicholas Culpepper, yaraları iyileştirmek, boğaz şişkinliği, yılan ısırığı ve veba için kökünü bir merhem olarak kullanmıştır. Ayrıca antioksidan ve hepatoprotektif etkileri vardır. Bronşit için oral ya da nefes yoluyla antibakteriyel olarak kullanılmıştır. Katalonya’da çay ya da oral yolla idrar söktürücü olarak başvurulmuştur. Tümör meydana gelmesini engelleyen ve tümörün büyümesine engel olan özellikleri tespit edilmiştir.