Now Reading:

Satureja hortensis (Baklakekik)

Font Selector
Sans Serif
Serif
Font Size
A
A
You can change the font size of the content.
Share Page
18 Temmuz 1753
için

Satureja hortensis (Baklakekik)

Baklakekik

Tanımı

Satureja hortensis (Baklakekik), Ballıbabagiller (Lamiaceae) ailesine bağlı Kayakekiği (Satureja) cinsinden genellikle 10 ila 35 cm büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Gövde dallı ve kavisli havlı ya da kısa havlıdır. Yapraklar şeritsi ila şeritsi ters mızraksı, küt uçlu, 8 ila 30 mm uzunluğunda, 1 ila 4,5 mm genişliğinde neredeyse saplıdır. Çiçek durumu gevşek ve uzatılmış, çiçek halkaları yakın ya da uzak ve 2 ila 20 adet çiçekli, çiçek yaprakları çanağın 1 ila 2 katı uzunluğundadır. Çanak neredeyse iki dudaklı, dişleri mızraksı ila bizsi, sivri çıkıntılı ve alttaki iki diş üstteki üç dişten daha uzundur. Taç leylak, morumsu ya da beyaz renkli, 4 ila 10 mm uzunluğunda ve tüp çanağa içkin ya da aşkındır. Fındıkçıklar 1 ila 1,2 mm uzunluğunda ve genişçe dikdörtgensidir.


Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak İtalya ile Orta Asya arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde diğer bölgelerde de yetiştirilmektedir. Yamaçlar, deniz kenarı ve tarlalarda görülmektedir. Umumiyetle haziran ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Kandıra ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum


Etimoloji

Cins adı Latince baharatlı anlamına gelir. Cinsin mutfak değerine işaret eder. Cins adı ayrıca yarı insan yarı keçi formunda olan mitolojik karakter satirle de ilgilidir. Efsaneye göre satirlerin cinsel güçleri bu bitkileri tüketmelerinden kaynaklanmaktadır. Cins için önerilen kayakekiği adının aksine Kocaeli’nde daima deniz kenarında ve kumlu alanlarda gözlemledik. Epitet Latince bahçede anlamına gelir. Türün mutfak değeri nedeniyle yetiştirilmesine işaret eder.


Gıda

Yaprakları çiğ ya da haşlanmış olarak tüketilmektedir. Yemeklerde baharat olarak kullanılmaktadır. Fasulye gibi yemeklerin yapımında kullanıldığında sindirimi kolaylaştırır ve gaz etkisini azaltır. Salatalara garnitür olarak eklenmektedir.

Arı veya yaban arısı sokmalarına karşı oldukça etkilidir. Çiçek açan sürgünlerden elde edilen esans yağı, parfümlerde yaygın olarak kullanılmıştır. Fasulye yakınında yetiştirildiğinde böcek zararlılarını kovucudur.


Tıp

Sindirim sistemi üzerinde faydaları vardır. Antiseptik, balgam söktürücü ve gaz gidericidir. Romatizma tedavi edici, antiseptik, gaz giderici, sindirim kolaylaştırıcı ve balgam söktürücüdür. Bulantı, ishal, bronş tıkanıklığı, boğaz ağrısı ve menstrüel rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. Esansı kellik başlangıcında etkili olabilir. Bitkiden yapılan merhem eklem ağrılarından kurtulmak için harici olarak kullanılır.

Hamile kadınlarda reçete edilmemelidir.


Tarihi

Girit kekiğini (Satureja thymbra) andıran bir bitkidir ve onunla benzer etkilere sahiptir. Satureja thymbra, tuz ve sirke ile içildiğinde bağırsakları harekete geçirir. Kaynatılarak balla alınırsa nefes darlığı ve astım hastalarına yardımcı olur, bağırsak solucanlarını dışarı atar, âdet söktürücüdür ve doğum sonrası kalıntılar ile fetüsü çeker. İdrar söktürücüdür, balla karıştırılıp emilirse göğüsteki tıkanıklığı çözer. Sirke ile uygulanırsa şişlikler, pıhtılaşan kan ve siğilleri dağıtır. Şarap ve polenta ile yakı yapıldığında siyatiğe faydalıdır. Yemekle tüketilirse görüş zayıflığına iyi gelir. Bahara olarak kullanımı çok sağlıklıdır. DI 3-37.


Satureja hortensis
Satureja hortensis
Satureja hortensis
Satureja hortensis
Satureja hortensis
Baklakekik

Baklakekik…

Satureja hortensis, genelde deniz kenarındaki kumsallarda görülen ve yaz başından güz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

Dilimizde cibreska, baklakekik, sater, anık, çibriska, çipriska, çubriza, mercimek otu, geyik otu ve zater adları ile bilinmektedir.

1

Quercus cerris (Saçlı meşe) genelde bahar aylarında çiçek açan ve diğer meşe türleri ile karışık biçimde görülen bir bitkidir.

3

Quercus coccifera (Kermes meşesi) Akdeniz ülkelerinde kültürel açıdan önemli olan ve binlerce yıldır kullanılan meşhur bir bitkidir.

5

Quercus robur (Saplı meşe) binlerce yıldır tıbbi ve gıda amaçlı olarak kullanılan, ayrıca peyzajlara dikilen meşhur bir bitkidir.

7

Quercus rubra (Kızıl meşe) özellikle yapraklarını güz mevsiminde aldıkları renkler nedeniyle yaygın biçimde peyzajlara dikilen bir bitkidir.

9

Quercus ilex (Pırnal meşesi) genelde düşük rakımlarda görülen ve bahar aylarında çiçek açan her dem yeşil bir meşe türüdür.

11

Quercus infectoria (Mazı meşesi) binlerce yıldır derileri işlemek ve boya elde etmek için kullanılan bir çalıdır.

13

Quercus frainetto (Macar meşesi) genelde bahar aylarında çiçek açan ve diğer meşe türleri ile karışık halde görülen bir bitkidir.

Derleyen

İzmitli, Kocaeli Üniversitesi'nde bitki tarihi üzerine çalışıyor.

Total 2156 content entries
Hakkında

Kocaeli’nde görülen bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik, vb. alanlardaki potansiyelinin ortaya konması amaçlanmış, ayrıca ilin bitki zenginliği fotoğraflarla desteklenerek ilgililer için bir kaynak oluşturulması gayesi güdülmüştür.