Özet
Salsola tragus (Kum döngelesi) genelde deniz kenarındaki kumsallarda görülen ve erken dönemde tüketilen bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Türün taksonomik durumu net değildir ve bazı kaynaklarda Kali tragus olarak listelenir. Salsola tragus (Kum döngelesi) genellikle 10 ila 100 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde dik ya da nadiren yükselici ve tabana yakın bolca dallıdır. Yapraklar etli, almaşlı dizilişli ve dardır. Yukarıdaki yaprakların uçları sivridir. Çiçekler minik, yaprak koltuklarında, pembe ila yeşil renklidir. İlkin dik olan bitki zamanla karışık bir küme haline döner. Yaprak ve gövdeler yeşil ya da kırmızı renkli olabilir. Olgun bir bitki iki yüz bine kadar tohum üretebilir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış göstermektedir ancak günümüzde Amerika, Afrika ve Avustralya kıtalarına da giriş yapmıştır ve tohum sayısı ile tohum dağıtma stratejisi ile güçlü bir istilacı olarak kabul edilir. Çünkü olgun bitkiler tabana yakın yerde hayli kırılgan bir hale gelir ve küçük bir temasla ve hatta rüzgarla birlikte kırılırlar. Kırılan bitki yine rüzgarla yuvarlanarak tohumları geniş alanlara dağıtır. [Harita, Sinonimler] Deniz kenarında görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 10 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesine bağlı Sarısu sahilinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde kum döngelesi adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince tuzlu anlamına gelir. Cinse bağlı bitkiler tuzcul alanlarda görülmektedir. Bitkinin Türkçe adı olan sodaotu belirgin biçimde bitkinin geleneksel olarak soda külü kaynağı olması ile ilgilidir. Orijini Arapça suda’ (صُدَاع) kelimesidir. Tür ise Antik Yunanca erkek keçi anlamına gelir. Kelimenin Antik Yunancadaki diğer anlamı ise kulak demektir. Özel olarak kulağın ortasındaki küçük çıkıntıya işaret eder. İsimlendirmenin kaynağı bilinmemekle birlikte bitki için Antikçağda kullanılan isim tragos ve scorpios’tur. Dilimizdeki trajedi kelimesi de tragos kelimesinden gelmektedir. Erkek keçi olan satirlerin kulakları insan kulaklarına benzerdir ve Yunan trajedilerinde satirler kepçe kulaklı olarak yansıtılırdı.
Tarihi
Anadolu’da tragos ve scorpio adı ile bilinen kırmızı bir küme halinde bulunan bitki, dikenlidir ve yaprağı yoktur. Tıpta kullanılmaktadır. PL 13-37.
Scorpio adıyla bilinir, yaprakları yoktur, kuşkonmaz gibi bir gövdesi vardır ve tepesindeki keskin nokta akrep kuyruğuna benzer. Akrep sokmalarına karşı kullanılmıştır. PL 22-17.
Gıda
Genç yaprak ve gövdeler çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Bunun yanında genç bireyler aynı zamanda otçul hayvanlar tarafından da tüketilmiştir. Ispanak ile arası iyi olmayanların bu bitkiyi tüketmemesi önerilmiştir.
Tıp
Karınca ve arı sokmalarına karşı lapa halinde uygulanır. Ayrıca çiçek hastalığı ve gribe karşı külleri demlenerek kullanılmıştır.
Bir yanıt yazın