Tanımı
20 ila 70 cm büyüyebilir. Gövde ince ve diktir. Kalın bir kazık köke sahiptir. Meyveler olgunlaştıkça üst bölüm bükülür. Kılıf dökülücü ya da meyve zamanı kısmen kalıcıdır. Yapraklar 10 ila 15 cm uzunluğundadır. Birçok dalda çiçeklenme görülür, bunlar yaklaşık 20 çiçekten oluşan kümeler halindedir. Her biri sap ile asılıdır. Genellikle altı tepal görülür, içerideki üç tepalin kenarı tırtıklıdır ve merkezlerinde kabarcık vardır. Çiçekler erseliktir. Kapçık kırmızımsı kahverengi ila siyah renklidir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak kuzey Afrika ve Avrasya’da yayılış gösterir. Günümüzde dünyanın büyük bölümünde istilacı tür olarak dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve çalılıklarda görülür. Karamürsel ilçesinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve temmuz ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1300 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde ekşilik, güzel labada, lapaza, labada, mancarotu, yapalak, efelek, mancar, pancarotu, efelik, çarşaf ve tirşo adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince kuzukulağı anlamına gelir. Muhtemelen Latince emmek anlamına gelen “rumo” kelimesinden türemiştir. Yaprakları emilerek susuzluk giderici olarak kullanılır. Cinsin Türkçe adı olan labadanın Theophrastus’un Rumex patientia’yı tanımlamak için kullandığı lapathos (λάπαθος) kelimesinden gelmesi muhtemeldir. Tür adı Latince güzel anlamına gelir. Türün genel görünümü kastedilmiştir. İkili adlandırmadan önceki adı “Lapathum pulchrum bononiense sinuatum”dur.
Gıda
Yapraklar oksalik asit içerir ve çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Salatalar ve çorbalara eklenir.
Tıp
Meyveleri öksürük tedavisinde kullanılır. Hemoroit ve bronşit vakalarında başvurulur. Meyveleri hayvanların üşütme ve hastalıklarında yemlerine eklendiğinde etkilidir.
Dikkat
Yüksek oranda tüketilmesi kalsiyum gibi birçok mineralin eksikliğine neden olabilir. Romatizma, artrit, gut, böbrek taşı veya aşırı asitlik eğilimi olanlar uzak durmalıdır.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın