Rumex acetosella (Kuzukulağı)

Tanımı

15 ila 50 cm büyüyebilir. Gövde dik ve kırmızıdır. Yapraklar 3 cm uzunluğunda, yeşil, tüysüz ve ok başı biçimindedir. Çiçekler pembe renklidir. Agresif rizomları vasıtasıyla yayılır. Dişi çiçekler bordo, erkek çiçekler sarımsı yeşil renklidir. Tohumlar haziran ve eylül aylarında olgunlaşır. Tohumlar bahar ya da güz aylarında doğrudan dışarı ekilebilir. Çiçekler iki evciklidir. Meyve kahverengi ve parlaktır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Tahrip edilmiş araziler, yol kenarı ve çalılıklarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Tıp

Çıban tedavisinde kullanılır. Yapraklarından elde edilen su diüretikir. Yaprak suyu idrar ve böbrek hastalıklarının tedavisinde yararlıdır. Mide ve bağırsak sorunlarında etkilidir. Taze bitki terletici ve idrar söktürücüdür. Suyu böbrek sorunlarında faydalıdır. Köklerinden elde edilen çay ishal ve aşırı adet kanamasını vakalarında kullanılır.

Dikkat

Yüksek oranda tüketilmesi kalsiyum gibi birçok mineralin eksikliğine neden olabilir. Romatizma, artrit, gut, böbrek taşı veya aşırı asitlik eğilimi olanlar uzak durmalıdır. Otçul hayvanlara aşırı otlatılması zararlıdır.

Etimoloji

Cins adı Latince kuzukulağı anlamına gelir. Muhtemelen Latince emmek anlamına gelen “rumo” kelimesinden türemiştir. Yaprakları emilerek susuzluk giderici olarak kullanılır. Cinsin Türkçe adı olan labadanın Theophrastus’un Rumex patientia’yı tanımlamak için kullandığı lapathos (λάπαθος) kelimesinden gelmesi muhtemeldir. Tür adı Latince küçük kuzukulağı anlamına gelir. Türün Rumex acetosa (Kişlek) ile benzerliğine işaret eder. İkili adlandırmadan önce bitkinin adlarından biri de “Acetosa minor erecta, lobis multifidis”tir.

Türkçe adları

Dilimizde kuzukulağı, ebenekşisi, eğşimene, ekşice, ekşikulak, ekşilik, ekşimcik, ekşimelek, ekşimen, ekşimenek, ekşimik, oğlakkulağı, şeytankulağı, turşu otu, keçi sakalı ve keçeotu adları ile bilinmektedir.

Gıda

Yapraklar oksalik asit içerir ve çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Ekşi tadı nedeniyle salatalara eklenir. Yine yaprakları çorbalarda kullanılır. Tohumları da tüketilebilir. Tohumlar kuşlar, yeşil bölgeleri otçul hayvanlar tarafından tüketilir.

Bilgi

Köklerinden kahverengi ve gri boya elde edilir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.