Dikensiz böğürtlen
Rubus fruticosus
Rubus fruticosus (Dikensiz böğürtlen) hakkında genel bilgiler.
İlk yıl gelişen sürgünler ya da vejetatif gövdeler kalıcı olabilir, yaprak kalıcı, kısmen ya da tamamen dökülücü olabilir. Vejetatif gövdeler arkaya doğru kemerlidir, dik ya da yükselici olup 7 metreye kadar uzayabilirler. Bunların açıkta kalanları kırmızımsı mor, gölgede kalanları ise yeşil renkli olup, tüylü ya da tüysüz olabilirler. Yapraklar gövde boyunca almaşlı dizilişli, çoğunlukla belirgin biçimde beş yaprakçığa bölünmüştür. Yaprakçıklar serbest ya da birleşik olabilir. Yaprakçıkların alt yüzeyinin tüy durumu değişken olmakla birlikte ana damarların üzerinde aşağıya kıvrık dikenler bulunur. Çiçekli sürgünler, ilk yıl sürgünlerinden gelişir. Çiçekler bu sürgünlerin tepesinde çıkar, sapları yaklaşık 1,5 cm uzunluğundadır. Çanak yaprak beş adet olup yeşil renklidir. Taç yapraklar beyaz ya da pembe renklidir. Ercik çok sayıdadır. Çiçek 2 ila 3 cm çapındadır. Meyve başlangıçta yeşil, zamanla kırmızı ve olgunlaştığında siyah renklidir. Meyve her biri tek tohum taşıyan çok sayıda erikcik barındırır.
Cins adı Latince tatlı çalı anlamına gelir. Olasılıkla proto Avrupa dillerinden çıkarılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan “böğürtlen” Türkçe kökenlidir ve olasılıkla dikenli çalıları tanımlamak için kullanılmıştır. Tür adı Latince çalımsı anlamına gelir ve türün formuna işaret eder.
Gözlem bilgileri
Coğrafi dağılım
Doğal olarak Avrupa’da yayılış gösterir ancak ülkemizde sıklıkla bahçe çitlerinin dibine dikilmektedir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum]
Habitat
Bahçe çit ve duvarlarında görülür. İzmit ilçesinde gözlemlenmiştir.
Türkçe adı
Dilimizde dikensiz böğürtlen adı ile bilinmektedir.
Çiçek zamanı
Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar.
Rakım
Deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Kullanım bilgileri
Gıda
Meyvesi çiğ ya da pişirilerek tüketilir, ayrıca şerbet ve reçel yapımında kullanılır. Yaprakları kurutularak çay yapılır. Genç sürgünleri çiğ olarak yenilebilir.
Tıp
Kök kabuğu ve yaprakları büzücü, arındırıcı, idrar söktürücü, tonik ve yara iyileştiricidir. Dizanteri, ishal, hemoroit ve mesane iltihabı vakalarında başvurulur. Ağız yaraları ve diş eti iltihapları için gargara yapılır.





Görüşünüzü Yazın