Özet
Rubus creticus (Böğürtlen) genelde çalılık alanlarda görülen, meyveleri yenilen ve yaz aylarında çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Rubus creticus (Böğürtlen) halihazırda bazı kaynaklarda Rubus sanctus adı ile geçmektedir. Genellikle 1 ila 2 metre büyüyebilen bir bitkidir. Sürgünler kemerli, uçlarından köklenmiş, açılı ve oluklu, tozumsu salgılı, genellikle ağarmış havlı; sağlam, düz, üçgensi tabanlı, dik ya da kıvrık dikenlidir. Çiçekli sürgünler de buna benzer ancak daha yoğun tüylü ve küçük dikenlidir. Yapraklar 5 yaprakçıklı ayaksı ya da üçlü, soluk renkli, üst yüzeyi tüysüz ya da yıldızsı havlı, alt yüzeyi beyaz kaba tüylüdür.
Yaprakçıklar 1 ila 2 dişli, yanal olanları kısaca saplı, tepede olanı 2,5 ila 10 cm uzunluğunda, ters yumurtamsı ila dairesel, yuvarlak ila çok kısa ve genişçe sipsivri, genellikle 6 cm’den daha kısadır. Kulakçık şeritsi ipliksidir. Bileşik salkım uzun ve genellikle gevşek, gösterişli, bazen alt tarafta yapraksı, çok çiçekli, 10 ila 25 cm uzunluğundadır. Çanak yaprak yumurtamsı dikdörtgensi, tepede sivri, kaba tüylü ve geriye dönüktür. Taç yaprak normalde pembe renkli, ters yumurtamsı ila neredeyse dairesel ve 8 ila 13 mm uzunluğundadır. İplikçik boyuncuğa eşit ya da ondan daha kısa ve pembe renklidir. Erikçikler siyah renklidir.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak Doğu Akdeniz havzası ile Pakistan arasında kalan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Dere kenarı, ormanlık alanlar ve çalılıklarda görülen bitki umumiyetle haziran ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1200 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adları
Dilimizde mora dikeni, dikenbaşı, diken, mora, böğürtlen, börtlen ve böğürtlem adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince tatlı çalı anlamına gelir. Olasılıkla proto Avrupa dillerinden çıkarılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan böğürtlen Türkçe kökenlidir ve olasılıkla dikenli çalıları tanımlamak için kullanılmıştır. Tür adı Latince Girit anlamına gelir. Türün tip yerine işaret eder.
Gıda
Meyvesi tüketilir.
Tıp
Yaprakları yaralarda, meyveleri güçlenmek için, kökü üreter ve cilt bozukluklarında kullanılır. İshal, bronşit, kısırlık, akne, ayak mantarı, kanser, hemoroit, boğaz ağrısı, diyabet ve yaralarda kullanılır.
Bir yanıt yazın