Dolaşım
Bitkiler › Gül takımı › Gülgiller › Böğürtlen
Genel bilgiler
Çalılardan oluşan bir cinstir. Gövde genellikle dikenli, çiçek açan sürgün genellikle uzun ve odunsu olup, önceki yıl belirmiştir. Çiçek kurulu bileşik salkım halindedir. Çanak yaprak beş adettir ve ek çanak görülmez. Taç yaprak beş adettir. Çok sayıda ercik vardır. Cins büyük ölçüde kuzey yarımküreye özgüdür. Bitki kıskançlık, adaletsizlik ve hasedi simgeler.
Etimoloji
Cins adı Latince “tatlı çalı” anlamına gelir. Olasılıkla proto Avrupa dillerinden çıkarılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan “böğürtlen” Türkçe kökenlidir ve olasılıkla dikenli çalıları tanımlamak için kullanılmıştır.
Geleneksel tıp
Plinius: Meyveleri diş eti rahatsızlıkları, bademcik bezleri ve üreme organları için faydalıdır. Yılan zehri ve akrep ısırmalarına karşı etkilidir. Sürgünleri idrar söktürücüdür. Dövülerek suyu çıkarıldıktan sonra bal kıvamına gelene kadar güneşte kurutulur ve içecek olarak alınarak ya da dahilen uygulanarak ağız ve göz hastalıklarında uygulanır. Bu ayrıca rahim ve rektum rahatsızlıkları ile çölyak vakalarında da etkilidir. Yapraklar çiğnendiğinde ağız hastalıklarına faydalıdır.
İbn-i Sînâ: Sînâ’nın tanımı Rubus fruticosus taksonuna uymaktadır. Ancak bu geçerli bir takson adı olmayıp zaman zaman böğürtlen türlerinin tanımlamak için çeşitli bitki bilimciler tarafından kullanılmıştır. Doğallıkla hangi böğürtlen türünden bahsedildiği kesin olarak belli değildir.
Şişlere uygulanır. Dal ve yaprakları pişirilirse saçları dökücüdür. Kızarıklıkları geçirir. Yara ve iltihap gidericidir. Yaprakları ağızda çiğnendiğinde diş etlerine fayda sağlar. Aşırı tüketimi baş ağrısına neden olur. Hemoroit vakalarında kullanılır.
Abdulvehhâb bin Yusuf: Yaprakları el ve ayaklarda görülen çatlakları gidermek için kullanılır.
Literatür
Species Plantarum 1: 492. 1753. L.