Özet
Rubus aetnicus (Çoban kösteği) genelde orman sınırlarında görülen ve bahar sonundan yaz sonuna kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Rubus aetnicus (Çoban kösteği) halihazırda Türkçe kaynaklarda Rubus canescens adı ile geçmektedir ancak bu tür İtalya endemiğidir. Sürgünleri yatık, sıklıkla köşeli, tozsu salgı ile kaplı değil, havlı ya da tüysüzce, seyrek olarak ince, kısa ve oraksı dikenlidir. Yapraklar üçlü ya da bazen ayaksı, beş yaprakçıklı, soluk renkli, yaprakların üst yüzeyi kaba tüylü ya da tüysüz, alt yüzeyi ağarmış kaba tüylü ve iki dişli; yanal yaprakçıklar yarı sapsız, terminal olanı saplı, kamamsı ters yumurtamsı ila baklavamsıdır. Kulakçık şeritsidir. Çiçekli sürgünler dik, 15 ila 40 cm uzunluğunda, köşeli, havlı ila kısaca kaba tüylü ve sürgünler gibi dikenlidir. Çiçek kurulu terminal ve çok çiçeklidir. Çanak yapraklar yumurtamsı dikdörtgensi, tepede sivri, havlı kaba tüylü ve çiçeklenmeden sonra geriye kıvrıktır. Çanak yaprak beyaz renkli (solduğunda soluk sarı), ters yumurtamsı, dikdörtgensi ve 5 ila 8 mm uzunluğundadır. Erikçikler tüysüz, siyah ve çok sayıdadır.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak İber yarımadası ile Kafkasya arasında kalan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Ormanlık alan, çalılık ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adları
Dilimizde çobankösteği, böğürtlen, karamuk, mora ve hamdüspara adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince tatlı çalı anlamına gelir. Olasılıkla proto Avrupa dillerinden çıkarılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan böğürtlen Türkçe kökenlidir ve olasılıkla dikenli çalıları tanımlamak için kullanılmıştır. Tür adı Latince Etna, İtalya anlamına gelir ve açık bir şekilde türün tip yerine işaret eder.
Gıda
Meyvesi tüketilir.
Tıp
Kökü düşüğü engellemek için kullanılır. Kaşınma ve vücut yaralarında başvurulur. Kansızlık, ishal, diyabet ve hemoroid vakalarında başvurulur. İdrar söktürücüdür. Rubus aetnicus kökü ve Petroselinum crispum üst bölümleri kaynatıldığında rahim bozuklukları tedavisinde etkilidir.
Bir yanıt yazın