Rosa (Gül)

Tanımı

Genellikle yaprak dökücü çalılardan oluşan bir cinstir. Gövde ve dallar genellikle dikenlidir. Yapraklar tek teleksi ve yaprakçıklar testere dişli kenarlıdır. Çiçekler tek ya da yalancı şemsiye halinde ve erseliktir. Ekçanak görülmez. Çanak yaprak sayısı beştir. Taç yaprak sayısı beş, sarı, kırmızı, beyaz ya da pembe renklidir. Cins özellikle Asya olmak üzere kuzey yarımküreye özgüdür.

Etimoloji

Cins adı Latince kırmızı anlamına gelir. Olasılıkla Roma damescana’nın (Isparta gülü) kırmızı renkli çiçekleri ile ilişkilidir.

Tarihi

Troya savaşında Aşil, Hektor’u öldürdükten sonra karısı Andromahi kalenin burçlarından bakarak gül rengindeki şafağın ışıkları altında kocasının cesedini görür. Herodot’a göre Midas’ın bahçelerinde birçok gül çeşidi yetiştiriliyordu. Başlangıçta cenaze törenlerinde kullanılıyor olsa Roma uygarlığı döneminde güller çoğunlukla düğün törenlerinde kullanılıyordu. Bu adet günümüzde de devam etmektedir. Gül çok sayıda kültürde ana tanrıça ya da güzellik tanrıçasının bitkisidir. İslam inancında da Hz. Muhammed’i simgeler. İskandinav mitolojisinde Holle’nin bitkisidir.

Dioscorides 1-43: Gül merhemi şöyle hazırlanır: İzhir ve zeytinyağı alınır. İzhir doğranıp su ile yumuşatılır, karıştırıp kaynatılır, ardından süzülür. Zeytinyağına gül taçyaprakları eklenir, eller bala bulaştırılır ve hafifçe karıştırılır. Bir gece boyunca açıkta bırakılır. Tortu dibe çökünce kap değiştirilir ve balla kaplanmış başka bir kaba alınır. Sonra taçyapraklar bir yıkama teknesine alınır ve üzerine koyulaştırılmış zeytinyağı döküldükten sonra tekrar sıkılır. Bu işlem dört kereye kadar yapılabilir. Her defasında yeniden gül taçyaprakları eklendiğinde yedi defaya kadar merhem alınabilir. Yağ sudan dikkatli biçimde ayrılmalıdır zira az miktarda bile su kalsa merhemi bozar. Diğer yöntemde gül taçyaprakları ezilerek zeytinyağına bastırılır, üçüncü demlenmeye kadar yedi günde bir değiştirilerek hazırlanır.

Losyon ve lapalar için uygun bir büzücü ve serinleticidir. İçildiğinde bağırsakları gevşetir ve mide ekşimesini azaltır. Yaraları iyileştirir, kötü tümörleri yatıştırır, deri döküntülerine uygulanır, baş ağrısını giderir ve diş ağrısı için gargara yapılır. Rahim iltihabını gidermek için sürülür.