Ribes (Bektaşiüzümü)

Ribes (Bektaşiüzümü) hakkında genel bilgiler.

Özet

Ribes (Bektaşiüzümü) hem yenilebilir meyveleri hem de süs bitkisi amacıyla yetiştirilen türleri barındıran bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Saxifragales

Taşkıran takımı

Grossulariaceae

Bektaşiüzümügiller

Tanımı

Ribes (Bektaşiüzümü) dikenli ya da dikensiz ve genellikle yaprak dökücü çalılardan oluşan bir ailedir. Yapraklar demetsi ya da almaşlı dizilişli, elsi damarlı, basit ve genellikle elsi lobludur. Sitipüller yoktur ya da varsa yaprak sapına bitişiktir. Çiçek durumu terminal ya da koltuklarda ve genellikle salkım ya da tek haldedir. Çiçekler erselik, hipantiyum tamamen ya da kısmen yumurtalığa bitişik ve ıraksak olarak serbesttir. Çanak yapraklar genellikle 5 adet ve yakın olarak bitişiktir. Taç yapraklar genellikle 5 adet ve serbesttir. Ercikler 4 ya da 5 adet, taç yapraklarla almaşlı dizilişli, hipantiyuma içkin, serbest ya da hipantiyuma bitişiktir. Pistiller tek adet ve 2 karpellidir. Yumurtalık kısmen ya da tamamen alt durumlu ve 1 bölümlüdür. Boyuncuklar 2 adet, serbest, tepecikler 2 adet, terminal ve top başlıdır.

Meyve üzümsü formda, kalıcı çanak tarafından taçlanmış, tohumlar meyve başına 10 ila 60 adet, kahverengi ila siyah renkli, mekiksi ila dikdörtgensi ya da elipsoittir. Cins büyük oranda kuzey yarımküreye özgüdür. Yenilebilir meyveleri için yetiştirilmekte, ayrıca süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Kuzey Amerika’da görülen türleri böbrek hastalıkları ile adet ve menapoz sorunlarında kullanılmıştır. Meyveleri de doğruganlık arttırıcı olarak kullanılmıştır. Pers mitolojisine göre Hürmüz, iki firenk üzümü çalısına ruh vermiş ve ilk insan çifti olan Maşya ve Maşyana bu çalılardan doğmuştur. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Farsça frenküzümü anlamına gelir. Etimolojisi açık değildir. Büyük ihtimalle Süryanice orijinlidir. Kelime ekşi olması ile bilinen Rheum rhabarbarum (ravent, ışgın) için de kullanılmaktadır.

Kocaeli’ndeki türler

Ribes rubrum

Ribes rubrum

Kırmızı frenküzümü

1

Ginkgo biloba (Mabet ağacı) özellikle güz mevsiminde yapraklarının aldığı renk nedeniyle yaygın olarak peyzajlara dikilen bir bitkidir.

3

Ephedra foeminea (Borotu) genelde kanyon boylarında görülen, yaz aylarında çiçek açan ve tıbbi özellikleri bulunan bir bitkidir.

5

Euonymus europaeus (Papaz külahı) olgun meyvelerinin çarpıcı görünümleri nedeniyle sıklıkla peyzajlara dikilen bir bitkidir.

7

Euonymus latifolius (İğ ağacı) genellikle orman sınırlarında görülen ve bahar sonundan yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

9

Euonymus verrucosus (Benli iğcik) yaprak dökücü ağaçların arasında bulunan ve bahar sonundan yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

11

Euonymus japonicus (Taflan) her dem yeşil olması ve göz alıcı meyveleri nedeniyle sıklıkla peyzaj alanlarına dikilen bir bitkidir.

13

Azolla filiculoides (Kızıl eğrelti) çok hızlı büyümesi nedeniyle kısa sürede sulak alanlarda istilacı hale gelebilen bir bitkidir.

Derleyen

İzmitli, Kocaeli Üniversitesi'nde bitki tarihi üzerine çalışıyor.

Hakkında

Kocaeli’nde görülen bitkilerin klasik ve modern kaynaklara göre tıbbi, mutfak, ekonomik, vb. alanlardaki potansiyelinin ortaya konması amaçlanmış, ayrıca ilin bitki zenginliği fotoğraflarla desteklenerek ilgililer için bir kaynak oluşturulması gayesi güdülmüştür.