Özet
Mutarda nigra (Siyah hardal) 1,5 metre büyüyebilen, tohumları çeşni olarak kullanılan ve bununla birlikte yapraklarından turşu yapılan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Mutarda nigra çoğunlukla 1,5 metre büyüyebilen bir bitkidir. Gövde diktir ve yapraklar saplıdır. Tabanda tüy ya da kıllarla kaplıdır ancak gövde pürüzsüzdür. Taban yaprakları teleksi lobludur, terminal lob büyük ve eliptiktir. Gövde yaprakları eliptik mızraksı ve kenarları tırtıklı ya da düzdür. Yapraklar tüysüz ve mavimsi renklidir. Dört adet sarı renkli taç yaprak vardır ve bunlar çanak yaprakların iki katı uzunluğundadır. Meyvede dört tohum vardır. Kahverengi ila siyah renkli olan tohumlar temmuz ile eylül ayları arasında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Halihazırda bazı kaynaklarda Brassica nigra ve Rhamphospermum nigrum adları ile geçmektedir.
Gözlem bilgileri
Mutarda nigra doğal olarak Avrupa, Asya ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir. ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Genellikle tahrip edilmiş arazilerin yol kenarında görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 400 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür. Her ne kadar daha yaygın olma olasılığı varsa da morfolojik olarak yakın olduğu çok sayıda tür olduğu için arazide teşhisi kolay değildir.
Türkçe adı
Dilimizde siyah hardal adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Arapça hardal anlamına gelir, buna göre Latince aynı anlama gelen mustum kelimesinden çekilmiştir. Tür adı Latince siyah anlamına gelir ve açık bir şekilde tohumların rengine işaret eder.
Tarihi
Bitki Antik Yunan ve Antik Roma’da özellikle tohumları çeşni olarak ve yaprakları da sirke ile salamura edilerek kullanılmaktaydı. Hardal, genellikle kabukları çıkarılmış tohumların öğütülmesiyle elde edilen bir baharattır.
Gıda
Özellikle tohumları çeşni olarak kullanılırken, yapraklarından turşu yapılır. Genç yaprak, tomurcuk ve çiçekleri salatalara eklenmiş ve bunun yanı sıra tohumlarından yemeklik yağ elde edilmiştir.
Tıp
Antiromatik, iştah açıcı, sindirimi kolaylaştırıcı, idrar söktürücü, kusturucu ve uyarıcı etkilidir. Soğuk algınlığı vakalarında başvurulmuştur. Tohumları iştah açıcı, sindirim kolaylaştırıcı, idrar söktürücü, kusturucu, tonik ve öksürük gidericidir. Ayrıca saçkıran, sara, yılan ısırması ve diş ağrısı vakalarında tavsiye edilmektedir. Öğütülmüş tohumları balla karıştırılarak öksürük giderici olarak kullanılmıştır. Bunun yanında lapası da kas ağrılarını gidermek için uygulanmıştır.
Dikkat
Otçul hayvanlara aşırı otlatılmamalıdır.
Fotoğrafları
