Ranunculus polyanthemos (Savotu)

derleyen:

Tanımı

25 ila 80 cm büyüyebilir. Sitolon görülmez. Gövde dik, tabanda kalın, çok dallı ve genellikle alt tarafı tüylüdür. Taç altın rengi ya da zaman zaman soluk sarı, parlak, 20 ila 30 mm genişliğindedir. Beş adet taç yaprak vardır ve bunlardan çanak yapraklardan daha uzundur. Çanak yaprak sayısı da beştir ve tüylüdür. Çok sayıda ercik görülür. Yapraklar almaşlı dizilişli, taban yaprakları 3 ila 8 sayıda ve uzun saplıdır; gövde yaprakları birkaç tane ve neredeyse sapsızdır. Taban yaprak ayası yuvarlak, bir yüzü tüylü, 3 ila 5 yaprakçıklı, merkezdeki yaprakçık sapsız ya da kısa saplı, yaprakçıklar derin loblu, sivrileşen tırtıklıdır. Gövde yaprakları dar lobludur. Kapçık neredeyse daireseldir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa ve Kafkasya’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Nemli çayırlarda görülür. Kartepe ilçesinden kayıt bildirilmiş ancak henüz gözlemlenememiştir. Haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açar. 600 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adları

Dilimizde sav otu ve çünk adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince küçük kurbağa anlamına gelir. Muhtemelen cinsin kurbağalar gibi sulak alanlara yakın bulunmalarına atıftır. Bitkinin antikçağdaki diğer adı batrachiondur ve bu da kurbağa otu anlamına gelir. Cinsin bazı türlerinin yaprakları da kurbağa ayaklarını andırmaktadır. Bu cinsin Türkçe adı döğün çiçeğidir. Döğün, Türkçede yakmak/yakan anlamına gelir ve cinse bağlı bazı türlerin usaresinin temas halinde cildi tahriş etmesine işaret eder. Döğün kelimesi ne zaman düğün oldu, bilmiyoruz. Tür adı Antik Yunanca çok çiçekli anlamına gelir. Türün çok sayıda çiçek üretmesine işaret eder. İkili adlandırmadan önceki adı “Ranunculus polyanthemos simplex”tir. Türün vejetatif olarak yayılma kapasitesi yoktur ve çok sayıda çiçek -doğallıkla çok sayıda tohum- üretmesi bu bağlamda mantıklıdır.

Gıda

Üst bölümleri peynir ve çökelek yapımında kullanılır.

Dikkat