Ranunculus muricatus (Kutsaldefne)

derleyen:

Uyarı: Site sahibi, sitede yer verilen her türden bilginin uzman görüşüne dayandırılmaksızın kullanılmamasını şiddetle tavsiye eder.

Özet

Ranunculus muricatus (Kutsaldefne) genelde sulak alanların civarında görülen ve bahar aylarında çiçek açan tek yıllık bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Ranunculales

Düğünçiçeği takımı

Ranunculaceae

Düğünçiçeğigiller

Ranunculus

Düğünçiçeği

Türk Uygarlığındaki yeri

Keff el-hirr (كف الهر), bitkinin Arapçadaki adıdır ve kedi patisi anlamını verir. Atıf, bitkinin yapraklarınadır. Gâfikî bu bitkinin fizyolojik olarak keff el-dabuya benzediğini kaydeder. Yarım metre boylanabilen bitkinin yaprakları tabanda rozet halindedir ve sarı renkli çiçekleri aromatiktir. Bitki eylül-ekim ayları arasında görülür. Yara iyileştirici olarak kullanılmıştır. Bitki için önerilen Türkçe isim kedi ayasıdır ve Arapça aslından tercüme yolu ile elde edilmiştir.

© Doğan, Hüseyin (2023). Anadolu Türk Uygarlığında Bitkiler (XIII-XV. yy.) Yayımlanmamış Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, s.465-466.

Tanımı

Ranunculus muricatus (Kutsaldefne) genellikle 5 ila 30 cm kadar büyüyebilen tek yıllık bir bitkidir. Bitki çıplak ya da seyrek cılız tüylüdür. Gövde yapraksı ve dallıdır. Taban yaprakları yuvarlak ve 3 ila 5 lobludur. Yapraklar almaşlı dizilişlidir ve rozet oluşturur. Çiçekler açık sarı renklidir. Çanak yapraklar tüylüdür ve geriye dönüktür. 5 adet taç yaprak görülür ve bunlar çanaktan daha uzundur. 15 ila 20 arası ercik bulunur. Kapçık dikenli ve genişçe eliptiktir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ile Hindistan arasında kalan bölgede yayılış gösterir ancak günümüzde istilacı tür olarak dünyanın ılıman bölgelerine dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Nemli bölgeler ve çamurlu bölgelerde görülen bitki umumiyetle mart ve mayıs ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda Körfez ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adları

Dilimizde kutsal defne adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Latince küçük kurbağa anlamına gelir. Muhtemelen cinsin kurbağalar gibi sulak alanlara yakın bulunmalarına atıftır. Bitkinin antikçağdaki diğer adı batrachiondur ve bu da kurbağa otu anlamına gelir. Cinsin bazı türlerinin yaprakları da kurbağa ayaklarını andırmaktadır. Bu cinsin Türkçe adı döğün çiçeğidir. Döğün, Türkçede yakmak/yakan anlamına gelir ve cinse bağlı bazı türlerin usaresinin temas halinde cildi tahriş etmesine işaret eder. Döğün kelimesi ne zaman düğün oldu, bilmiyoruz. Tür adı Latince sivri uçlu anlamına gelir ve açık bir şekilde türün kapçık yapısına işaret eder. İkili adlandırmadan önceki adları arasında “Ranunculus rotundifolius repens echinatus” da vardır.

Tıp

Ateş, gut ve ayrıca astım vakalarında kullanılmıştır.

Dikkat

Fotoğrafları


Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir