Ranunculus (Düğünçiçeği)

Tanımı

Tek ya da çok yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Sucul ya da karasaldırlar. Rizomlu, sitolonlu ya da yumrulu olabilirler. Çiçekler bileşik salkım halinde ya da tek, sarı, kırmızı ya da beyaz renklidir. Yapraklar almaşlı dizilişlidir. Kalabalık bir cinstir ve dünyanın büyük bölümünde yayılış gösterir. Bitki nankörlük ve istihzayı simgeler. Bütün türleri doğrudan tüketim halinde zehirlidir. Bu durum otçul hayvanları da kapsar.

Etimoloji

Cins adı Latince küçük kurbağa anlamına gelir. Muhtemelen cinsin kurbağalar gibi sulak alanlara yakın bulunmalarına atıftır. Bitkinin antikçağdaki diğer adı batrachiondur ve bu da kurbağa otu anlamına gelir. Cinsin bazı türlerinin yaprakları da kurbağa ayaklarını andırmaktadır. Bu cinsin Türkçe adı döğün çiçeğidir. Döğün, Türkçede yakmak/yakan anlamına gelir ve cinse bağlı bazı türlerin usaresinin temas halinde cildi tahriş etmesine işaret eder. Döğün kelimesi ne zaman düğün oldu, bilmiyoruz.

Tarihi

Dioscorides 2-175: Çok türü olmakla birlikte hepsi aynı özelliklere sahiptir: Keskin ve üseratiftirler. Bir türünün daha geniş olmakla birlikte yaprakları kişnişe benzer ve çiçekleri ayva sarısı renklidir. Gövdesi zaman zaman mor olur ve kalın değildir, kökü Helleborus köküne benzer. Akarsuların yanında yetişir. Diğer türü tüylüdür, gövdesi uzundur ve yaprakları çentiklidir. Üçüncü türü küçüktür ve kötü kokar, çiçeği de altın sarısıdır. Dördüncüsü de buna benzer ancak çiçekleri sütlü gibi gözükür. Yaprak ve gövdeleri ağrılı biçimde ülseratif ve yakıcıdır. Bu nedenle tırnaklardaki izleri ve uyuzu çıkarmak için kullanılır. Kısa süreliğine uygulanırsa cilt altına yayılan siğiller ve kel noktalarda işe yarar. Kaynatıldıktan sonra mayasılı durulamak için sürülür. Kök kurutulup öğütüldükten sonra hapşırtıcı olarak kullanılır. Uygulandığında diş ağrısını giderir ancak dişin kırılmasına neden olur.

Kocaeli’ndeki türler

Ranunculus velutinus

Ranunculus velutinus

Kadife yağotu

Ranunculus saniculifolius

Ranunculus saniculifolius

Su yağlıçanağı

Ranunculus marginatus

Ranunculus marginatus

Çırnık otu

Ranunculus constantinopolitanus

Ranunculus constantinopolitanus

Kâğıthane çiçeği

Ranunculus chius

Ranunculus chius

Meremcik

Ranunculus gracilis

Ranunculus gracilis

Narin yağçiçeği

Ranunculus brutius

Ranunculus brutius

Buladan otu

Ranunculus repens

Ranunculus repens

Horoz ibiği

Ranunculus arvensis

Ranunculus arvensis

Mustafa çiçeği

Ranunculus sceleratus

Ranunculus sceleratus

Batak düğünçiçeği