Tanımı
Genelde 2 ila 3 metre büyür. 10 metreye kadar büyüyen örnekler rapor edilmiştir. Tomurcuklar 3 ila 4 mm boyunda, pullu, çıplak ya da tüylüdür. Yapraklar deri gibi serttir; kenarlar dikensi dişli olup her iki yüzü de çıplaktır. Palamut 2 yılda olgunlaşır ve hemen hemen sapsızdır. Çiçekler tek evciklidir. Tohumun kurumasına izin verilirse canlılığını hemen kaybeder. Nemli ve serin ortamda saklanabilir, ancak tohum olgunlaştığında ekilmesi en doğrusudur, farelere, sincaplara karşı korunmalıdır. Fideler mümkün olan en kısa sürede kalıcı yerlerine alınmalıdır. -12 dereceye kadar dayanıklıdır.
Türkçe adları
Dilimizde kırmız meşesi, kermes meşesi ve kızıl meşe adları ile bilinmektedir.
Tıp
Kanamalar, kronik ishal ve dizanteri tedavisinde kullanılır. Büzücüdür.
Gıda
Tohumlar pişirilerek tüketilebilir. Tohumları kavrularak kahve gibi içilir. Tohumları un haline getirilerek yemeklerde ya da ekmek yapımında kullanılır.
Bilgi
Kabuk ve tohumlarında siyah boya elde edilir.
Etimoloji
Cins adının etimolojisi açık değildir. Meşe ağaçları için kullanılan Latince orijinli bir kelimedir. Tür adı Latince böcek taşıyan anlamına gelir. Kırmız böceğinin (Kermes) türden beslenmesi ile işaret eder. Bu böceklerden kırmızı renkli bir boya elde edilir ve dilimizdeki kırmızı kelimesi de adını bu böceklerden alır. İkili adlandırma öncesi adı “Ilex aculeata cocciglandifera”dır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, makilik ve ormanlık alanlarda görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Nisan ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1500 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Tarihi
Plinius: Ağaçlarda kırmızı bir meyve olur (bahsedilen meyve değil “coccus” adı verilen kırmız böceğidir. Dilimizdeki “kırmızı” kelimesinin kaynağı da bu böceğin adıdır. İspanya’da maddi durumu olmayan köylüler haraçlarının bir kısmını bununla öderler. Bu ayrıca savaş esnasında generallerin giydiği pelerini boyamak için de kullanılırdı.
Fotoğrafları
© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.
Görüşünüzü Yazın