Bitkiler › Gül takımı › Gülgiller › Erik › Şeftali
Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Boya bitkisi, Asgari endişe (LC).
10 metre büyüyebilir. Yapraklar mızraksı, teleksi damarlı, 7 ila 16 cm uzunluğunda ve 2 ila 3 cm genişliğindedir. Çiçekler yapraklardan önce belirir, 2,5 ila 3 cm çapında, pembe renkli ve beş taç yapraklıdırlar. Meyvenin içi sarımsı ya da beyazdır. Meyve büyük tek bir tohum barındırır, oval, kırmızı kahverengi renginde, 1,3 ila 2 cm uzunluğundadır. Tohumlar haziran ve ağustos aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir. Geçirgen, nemli toprağı tercih eder.
Doğal olarak Ortaasya’da yayılış gösterir ancak mutfak değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]
Bağ, bahçe ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Dilimizde Şeftali adı ile bilinmektedir.
Mart ve nisan ayları arasında çiçek açar.
Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Cins adı Latince erik anlamına gelir. Doğrudan erik meyvesini tanımlayan bir kelimedir. Tür adı Latince İran anlamına gelir. Tür Avrupa’ya İran üzerinden gelmiştir.
Plinius: Persica ya da Pers elması olarak bilinir. Anadolu ve Balkanlara İran üzerinden gelmiştir. Avrupa’ya bin bir zahmetle taşınmıştır ve hatta Rodos adasına dikilenler meyve vermemiştir. İran’daki doğal örneklerinin zehirli olduğu ve çok acıya sebep olduğu, bu nedenle İran hükümdarlarının intikam amacı ile ağacı Mısır’a götürdükleri, ancak Mısır toprağının özelliği nedeniyle zehirli etkilerini yitirdiği anlatılır. (Burada Balanites aegyptiaca türü ile şeftali arasında bir karışıklık yaşanmış olması muhtemeldir. B. aegyptiaca, persea olarak bilinirdi). Mısıra İran’dan intikam amacı ile İran’dan geldiği ile ilgili rivayet yanlıştır, ilk defa Mısır’da Memfis’e Perseus tarafından dikilmiştir. Büyük İskender Mısır’da Perseus onuruna düzenlediği oyunlarda birinci gelenlere taç olarak bu ağacın dallarından verilmesini emretmiştir.
Meyvesi çiğ, pişirilerek ya da kurutularak tüketilebilir. Meyve suyu olarak yaygın biçimde tüketilir.
Tohumları, çoğu Rosaceae türünde olduğu gibi hidrojen siyanür barındırır ve aşırı alınması zehirlenmelere ve ölüme neden olabilir. Bununla birlikte düşük dozda hidrojen siyanür solunum ve sindirim sistemi üzerinde faydalıdır. Yapraklar büzücü, yatıştırıcı, idrar söktürücü, balgam söktürücü, ateş düşürücü, müshil, parazit öldürücü ve sakinleştiricidir. Gastrit, boğmaca, öksürük ve bronşit tedavisinde dahili olarak kullanılır. Kurutulmuş ve toz haline getirilmiş yapraklar yaraları iyileştirmek için kullanılmıştır. Kabızlık ve ödem tedavisinde dahili olarak kullanılmaktadır.
Yapraklarından yeşil, meyvelerden gri boya elde edilir. Yaprakları sarımsak ve karanfil gibi güçlü kokuları gidericidir.
Doğan, Hüseyin (2022). Prunus persica (Şeftali) - Kocaeli Bitkileri. Erişim adresi: https://kocaelibitkileri.com/prunus-persica/ Erişim tarihi: 21 March 2023