Prunus laurocerasus (Kara yemiş)

Tanımı

Prunus laurocerasus (Kara yemiş) genellikle 2 ila 6 metre büyüyebilen dikensiz bir çalı ya da ağaçtır. Yapraklar kalıcı, yaprak sapı 5 ila 15 mm uzunluğunda ve çıplaktır. Yaprak ayası 6 ila 18 cm uzunluğunda, 3 ila 7 cm genişliğinde, tabanı kamamsı ila yuvarlak, kenarları testere dişli ya da düz, ucu sipsivri ve yüzeyleri çıplaktır. Çiçek durumu 26 ila 32 çiçekten oluşan salkım halindedir. Çiçek sapı 1 ila 5 mm uzunluğunda ve çıplaktır. Çiçekler yapraklardan önce çıkmakta, hipantiyum kadehsi ve 3 ila 4 mm uzunluğundadır. Çanak yapraklar yayılıcı, üçgensi, 0,7 ila 1,2 mm uzunluğunda, kenarları genellikle düz ve yüzeyi çıplak ya da tüylüdür. Taç yapraklar beyaz renkli, yumurtamsı ya da genişçe eliptik ila dairesel ve 3 ila 5 mm uzunluğundadır. Yumurtalık çıplaktır. Meyve koyu mor kırmızı ila siyah renkli, yumurtamsı ila konik, 13 ila 17 mm uzunluğunda ve çıplaktır. Mezokarp etli ila derimsidir. Çekirdek yumurtamsıdır.

Erik ile ilgili bilgi → Prunus || Gülgiller ile ilgili bilgi → Rosaceae

Gözlem bilgileri

Doğal olarak Doğu Akdeniz havzası ile Türkistan arasında kalan bölgede yayılış gösterir. Ancak günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. Ormanlık alanlarda, bahçe ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır. Bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler → Herbaryum

Etimoloji

Cins adı Latince erik anlamına gelir. Doğrudan erik meyvesini tanımlayan bir kelimedir. Epitet Latince defne kirazı anlamına gelir. Bitkinin, defnenin yapraklarının yanı sıra her dem yeşil olma karakterinin de benzemesine dikkat çekilmiştir.

Gıda

Taze meyveleri yenir. Yaprakları ise gıdalara koku vermekte kullanılmıştır.

Çürük yaprakları sarımsak veya karanfil gibi kuvvetli kokuları giderir. Yapraklarından yeşil, meyvelerinden koyu gri bir boya elde edilmiştir.

Tıp

Taze yapraklardan elde edilen taflan suyu, spazm çözücü ve öksürük dindirici, bulantı ve karın ağrılarını giderici olarak kullanılmıştır. Taze meyvelerinin idrar söktürücü ve taş düşürücü etkileri vardır. Bitkinin tüm parçaları hidrojen siyanürü içerir. Bu toksin çoğunlukla yapraklarda ve tohumda bulunur ve acı tadıyla kolaylıkla saptanır. Az miktarda hidrojen siyanürün solunumu uyarması ve sindirimi iyileştirdiği saptanmıştır. Ayrıca kanser tedavisinde de yararlı olduğu iddia edilmektedir. Bununla birlikte aşırı miktarda tüketimi solunum yetmezliğine hatta ölümüne neden olabilir. Sakinleştiricidir. Öksürük, boğmaca, astım, dispepsi ve hazımsızlık tedavisinde değerlidirler. Yapraklar demlenerek göz enfeksiyonlarında yıkama olarak uygulanmıştır. Yapraklarından damıtılan suyu parfümeride tercih edilmiştir. Yaprakları bronşit, meyveleri diyabet vakalarında kullanılır. Boğaz ağrısı ve yanıklarda başvurulur.