Kayısı
Prunus armeniaca
Prunus armeniaca (Kayısı) hakkında genel bilgiler.
12 metre büyüyebilir. Gövde 40 cm çapa ulaşabilir. Yapraklar yumurtamsı, 5 ila 9 cm uzunluğunda ve 4 ila 8 cm genişliğinde, tabanları yuvarlak, ucu sivri ve kenarları testere dişlidir. Çiçekler 2 ila 4,5 cm çapında, beş pembemsi taç yapraklı, tek ya da çiftler halinde yapraklardan önce belirirler. Meyve 1,5 ila 2,5 cm çapında, sarı ya da turuncu renkli, güneş gören taraflarında kırmızı lekeli, pürüzsüz ya da kadifemsi ya da kısa tüylü yüzeylidir. Meyvenin etli bölümü sıkı ve çok sulu değildir. Meyve tek tohum taşır. Tohumlar temmuz ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir.
Cins adı Latince erik anlamına gelir. Doğrudan erik meyvesini tanımlayan bir kelimedir. Tür adı ise Latince Ermenistan anlamına gelir. Arkeolojik verilere göre türün en eski kaydı Ermenistan’dandır.
Gözlem bilgileri
Coğrafi dağılım
Bitkinin anavatanının Orta Asya olduğu düşünülmektedir ancak erken dönemde mutfak değeri nedeniyle dünyanın büyük bölümüne yayılmıştır. [Harita, Sinonimler]
Habitat
Bahçe, yol kenarı ve tarlalarda görülür. Derince ilçesinde gözlemlenmiştir.
Türkçe adı
Dilimizde kayısı, zerdali, sarı erik ve fışfış adları ile bilinmektedir.
Çiçek zamanı
Mart ve nisan ayları arasında çiçek açar.
Rakım
Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Kullanım bilgileri
Gıda
Bu bitki hidrojen siyanür içerir ve acı tohum ya da meyveleri yenmemelidir. Küçük miktarlarda hidrojen siyanürün solunumu uyardığı ve sindirimi iyileştirdiği kaydedilmiştir, ayrıca kanser tedavisinde de yararlı olduğu iddia edilmektedir. Ancak, aşırı dozda alınırsa, solunum yetmezliğine ve hatta ölüme neden olabilir. Meyvesi çiğ, pişirilerek ya da kurutularak tüketilebilir. Tohumu çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir ve badem ikamesi olarak kullanılabilir.
Tıp
Kayısı meyveleri sitrik ve tartarik asit, karotenoidler ve flavonoidleri içerir. Besleyici, temizleyici ve hafif müshildirler. Tuzlanmış meyve iltihap giderici ve antiseptiktir. Ateş düşürücü, antiseptik, kusturucu, oftalmiktir. Çiçekler toniktir ve kadınlarda doğurganlığı teşvik eder. Kabuk büzücüdür. Tohum analjezik, parazit düşürücü, astım tedavi edici, spazm çözücü, öksürük giderici, yumuşatıcı, balgam söktürücü, pektoral, sedatif ve yara iyileştiricidir. Astım, öksürük, akut veya kronik bronşit ve kabızlık tedavisinde kullanılır.
Görüşünüzü Yazın