Primula vulgaris (Mart çiçeği)

Özet

Primula vulgaris (Mart çiçeği) genelde yüksek rakımlardaki nemli çayırlarda görülen ve bahar başından yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.

Hiyerarşi

Tanımı

Primula vulgaris (Mart çiçeği) halihazırda bazı kaynaklarda Primula acaulis olarak geçmektedir. 10 ila 30 cm büyüyebilir. Yapraklar tabanda rozet oluşturur ve bunlar habitat değerlerine bağlı olarak yaz kış kalabilir. Yapraklar 5 ila 25 cm uzunluğunda ve 2 ila 6 cm genişliğinde, genellikle oldukça buruşuk, düzensiz dişli kenarlıdır. Yaprak ayası tabana doğru gittikçe daralıcı ve düzensiz dişlidir. Gövde tek, oldukça kısa ve taban yapraklarının ortasında gizlidir. Hafif kokulu çiçekler 2 ila 4 cm çapında ve kısa ince bir sap üzerindedir. Çiçekler tipik olarak soluk sarı ya da zaman zaman beyaz renklidir. Kapsül çanaktan daha kısadır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita, Alt türler, Sinonimler, Herbaryum] Alpin çayırlar, dere kenarı ve orman sınırlarında görülen bitki umumiyetle mart ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi 600 ila 1600 metreye kadar olan rakımlarda Başiskele ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde mart çiçeği adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca öncü anlamına gelir. Yılın ilk çiçek açan bitkilerinden olmasına atıftır. Bitkiler Priapus ve Flora’nın kızı Paralisos’un adını taşımaktadır. Nişanlısı Melicerta’nın ölümü üzerine kederinden ölen Paralisos, anne ve babası tarafından çuha çiçeğine dönüştürülmüştür. Tür adı Latince yaygın anlamına gelir ve bu bağlamda türün cins özelinde geniş yayılış alanına işaret eder.

Gıda

Genç yapraklar ve çiçekler çiğ ya da pişirilerek tüketilmektedir. Yapraklar çorbalara ve salatalara eklenmektedir. Bunun yanında yapraklarından çay elde edilmektedir.

Tıp

Özellikle spazm, kramp, felç ve romatizma ağrılarını içeren rahatsızlıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Saponin içerir. Kökler ve çiçekli bitki yatıştırıcı, spazm çözücü, büzücü, kusturucu, yatıştırıcı ve parazit düşürücüdür. Bitkiden elde edilen merhem, cilt yaralarını tedavi etmek için kullanılmıştır. Ayrıca köklere, demlenerek baş ağrısı giderici olarak başvurulmuştur.

Fotoğrafları