Kocaeli Bitkileri | Portulaca oleracea

Semiz otu

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki.

Dolaşım

Bitkiler › Karanfil takımı › Semizotugiller › Semizotu › Semiz otu

Dağılımı

Bitki doğal olarak kuzey Afrika, Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

40 cm kadar büyüyebilir. Pürüzsüz, kırmızımsı ve tabana yatık gövdeler görülür. Yapraklar almaşlı dizilişlidir. Çiçekleri sarı renklidir. Tohumlar temmuz ve eylül aylarında olgunlaşır. Çiçekler güneşli sabahlarda birkaç saatliğine açar. Kuraklığı tolere edebilir. Çiçekler erseliktir. Tohumlar baharın sonlarına doğru doğrudan dışarı ekilebilir.

Gözlem

Bahçe, tarla ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Semiz otu, Soğukluk, Pirpirim, Pırpar, Cibille, Çilbirotu, Elmelik, Erekleme, Parpar, Perper, Perpertiken, Perpetöyün, Perpin, Perpine, Pırpırım, Pirpir, Pirpiri, Pirpirüm, Pirpirün, Pürpürüm, Pürpürün, Semizebe, Semizlik, Sovukluk, Tohmegan, Tohmekan, Tohmegen, Tokmagan, Tokmakan, Töğmeken, Töhmekan, Töhmeken, Tökmekan, Tökmeken, Töymekan, Töymeken, Tühmeken. Bitkinin bu denli fazla Türkçe isminin olması, Türkiye’nin tamamında bilinip tüketilmesi ile ilgilidir.

Etimoloji

Cins adı Latince “süt taşıyan” anlamına gelir. Cinsin sütsü özsuyuna işaret eder. Türkçe adı olan “semizotu” Türkçe kökenlidir, muhtemelen bitkinin yaygın biçimde tüketilmesine işaret eder. Bu durumda otçul hayvanların bitkiyi tüketerek semiriyor olmaları daha muhtemeldir. Tür adı Latince “sebze” anlamına gelir. Bitkinin yaygın olarak tüketilmesine işaret eder. Tür antikçağdan beri yetiştirilip tüketilmektedir ve “Portulaca latifolia sativa” ile “Portulaca domestica” adları ile bilinmektedir.

Mutfak

En fazla Omega-3 içeren sebzedir. Yaprak ve gövde çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Genç yapraklar salatalara eklenebilir. Yaprakların tadı ekşidir. Tohumları toz haline getirilerek, ekmek, krep vb. yapımı için tahıllarla karıştırılabilir.

Geleneksel tıp

Mesane ve böbrek hastalıklarında idrar sökücü olarak kullanılır. Mide asidine karşı etkilidir. Yaprakları; yılan ve böcek sokması, yanık, yara, arı sokması, dizanteri, ishal, hemoroit, doğum sonrası kanama ve bağırsak kanamasına karşı etkilidir. İskorbüt hastalığı önleyici, yatıştırıcı, idrar söktürücü, ateş düşürücü, tonik ve parazit düşürücüdür. Yaprakları kalp krizinin önlenmesi ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi açısından önemli olduğu düşünülen Omega-3 ihtiva eder. Taze meyve suyu idrar yolları hastalığı, öksürük, yaralar vb. tedavisinde kullanılır. Yaprak lapası yanıklara uygulanır. Hem bitki suyu hem de bitki cilt hastalıkları ve böcek sokmalarının tedavisinde etkilidir. Yapraklardan yapılan bir çay mide ağrıları ve baş ağrılarının tedavisinde kullanılır.

Galen: Oldukça etkili bir büzücüdür. Diş ağrısını gidermek için ağızda çiğnenerek kullanılır.

Dioscorides: Büzücüdür. Baş ağrısı, göz iltihabı, mide yanması, deri iltihapları ve mesane sorunlarında faydalıdır. Tüketildiğinde cinsel isteği azaltır. Dizanteri ve hemoroit için haşlanarak alınır. Göz ilaçlarına karıştırılır.

İbn-i Sînâ: Siğilleri kaybeder. Baş ağrısı gidericidir. Göz ağrılarına iyi gelir. Kanama durdurucudur. Mide ve karaciğer iltihaplarında kullanılır. Cinsel isteği azaltır. Böbrek ve mesane sorunlarında başvurulur. Hemeroit tedavisinde kullanılır. İshal ve ateş tedavisinde yararlıdır.

Tıbb-ı Nebevî: Baş ağrısı dahil yetmiş hastalığın şifası olduğu rivayet edilir.

“Sende yetmiş hastalığın derdi var, Allah sana bereket versin, her yerde yetişedur.” Hz. Muhammed.

Muyîddin Mehî: İdrar söktürücüdür.

Abdulvehhâb bin Yusuf: İshal vakalarında kavrularak tüketilir. Ciğerlere faydalıdır. Boğaz kuruluğuna iyi gelir.