Plumbago europaea (Kurşun otu)

Tanımı

Plumbago europaea (Kurşun otu), Kardikenigiller (Plumbaginaceae) ailesine bağlı Karakına (Plumbago) cinsinden genellikle 30 cm ila 1 metre büyüyebilen bir bitkidir. Gövde dik ve çok dallıdır. Dallar dik ve dardır. Yapraklar parlak, 5 ila 8 cm uzunluğunda, 3 ila 4,5 cm genişliğinde, kenarları dişli ya da pürüzsüz, orta ve alt yapraklar eliptik ya da ters yumurtamsı, üst yapraklar mızraksı ya da şeritsi, kulaksıdır. Çiçek durumu uzatılmış bir başak ya da kömeçsi halindedir. Çiçekler 2 ya da 3 adet yaprak benzeri, yeşilimsi, mızraksı ya da yumurtamsı uzatılmış çıplak bırahteli olup menekşe ila leylak pembe renkli ve sapsızdır. Çanak tüpsü ve 6 ila 7 mm uzunluğundadır. Taç mor ile gül rengi arasındadır. Tüylü çanaktan salgıladığı bir sıvı ile böcekleri yakalayarak öldürür. Meyve dikdörtgensi ila yumurtamsıdır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Batı Asya ve Akdeniz havzasında yayılış gösterir. Yamaçlar, tarlalar ve tahrip edilmiş arazilerde görülen bitki umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Harita → Sinonimler

Etimoloji

Cins adı Latince kurşun anlamına gelir. Cinsin geleneksel olarak kurşun zehirlenmesi vakalarında kullanılmasına işaret eder. Bitki ayrıca plumbum adı verilen bir göz kapaklarında oluşan lekelerin tedavisinde de kullanılmıştır. Cinsin Türkçe adı olan karakına ile Plumbago europaea’nın boyacılıkta kullanılıyor olmasına işaret ediliyor olsa gerek. Epitet Latince Avrupa anlamına gelir ve açık bir şekilde türün yayılış alanına işaret eder. Özgün tanımda bu “ Habitat in Europa australi” olarak belirtilmiştir.

Tıp

Kökleri kusturucu, diş ağrısı giderici, salya akıtıcı ve deriyi kabartıcıdır. Bunun yanında kökün çiğnenmesi salivasyonu arttırır ve bu da diş ağrısına iyi gelir. Ayrıca antibakteriyal, antifungal, antikanser ve antimutajenik özellik gösterir.

Bitkinin tamamı boyacılıkta kullanılmıştır.

Tarihi

Molybdaena tarlalarda yetişmekte ve daha yaygın olarak plumbago adıyla bilinmektedir. Yaprakları lapathum yapraklarına benzemekte olup kökü kalın ve tüylüdür. Çiğnenip aralıklara göze sürülürse gözü etkileyen ve plumbum adı verilen hastalığı iyileştirir. PL 25-97.