Phormium colensoi (Keten çalısı)

derleyen:

Özet

Phormium colensoi (Keten çalısı) anavatanında özellikle tekstil sahasında kullanılan ve günümüzde peyzaj alanlarına dikilen bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Asphodelaceae

Çirişotugiller

Phormium

Çalıketeni

Tanımı

Phormium colensoi (Keten çalısı) genellikle 5 metreye kadar boylanabilen çok yıllık bir bitkidir. Sıkapa 0,6 ila 2 metre uzayabilir. Yapraklar çok sayıdadır ve yelpaze benzeri tabandan yükselirler. Yapraklar dik, sert, nadiren kıvrık ya da sarkıktır. Yaprak ayası kenarları düzdür. Çiçek kurulu hafifçe odunsu, ilk dönemde etli, uzun süre kalıcı, kuruduğunda gri ya da siyah renklidir. Çiçek kurulu sapı 2 ila 3 cm çapında, koyu kırmızı yeşil renkli ve çıplaktır. Çiçekler 2,5 ila 4 cm uzunluğunda ve tüpsüdür. İç tepal yeşil renkli, dış tepal sarı ila kırmızı renklidir. Kapsül 10 ila 12 cm uzunluğunda ve koyu yeşil renklidir. Tohumlar siyah renkli ve eliptiktir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Yeni Zelanda’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle park ve bahçelere dikilmektedir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Park ve bahçelerde görülen bitki umumiyetle temmuz ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde keten çalısı adı ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca sepet anlamına gelir. Cinse bağlı bitkilerden kete adı verilen geleneksel Maori sepetleri yapılır. Tür 17 Kasım 1811 – 10 Şubat 1899 tarihleri arasında yaşamış Büyük Britanyalı Hristiyan misyoneri ve bitki bilimci William Colenso‘ya adanmıştır. Türden ilk defa herhangi bir tanım yapmaksızın o bahsetmiştir.

Gıda

Tohumları kavrularak kahve olarak içilmektedir. Çiçeklerinden tüketilebilir nektar elde edilmiştir. Ayrıca yaprak tabanlarından sakız çıkarılmaktadır.

Tıp

Kökü çok etkili bir müshildir.

Fotoğrafları