Phormium (Çalıketeni)

Özet

Phormium (Çalıketeni) günümüzde özellikle peyzaj alanlarını çeşitlendirmek için dikilen popüler süs bitkilerini içeren bir cinstir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Asphodelaceae

Çirişotugiller

Tanımı

Phormium (Çalıketeni) uzun boylu ve küme halindeki çok yıllık bitkilerden oluşan bir cinstir. Yapraklar sert, köselemsi, mumlu, kılıç biçimli, genellikle 3 metre uzunluğunda ve 12,5 cm genişliğindedir. Bunlar zaman zaman uçlarından, rüzgâr gibi etkilere bağlı olarak yarılırlar. Genellikle koyu yeşil renklidir ancak peyzaj alanlarında kırmızı, krem veya bakır çizgili ile alacalı formlarda olanları da görülmektedir. Çiçek sapları 5 metreye kadar uzayabilir ve yapraklarından daha yukarıda olur. Çiçek durumu terminal olup uzun bir sap üzerindedir. Çiçekler tek simetrili, erselik, tüpsü olup parlak kırmızı renklidir ve sapları eklemlidir. Tepallerin uzunlukları farklı ve dik olup bir tüp oluştururlar ancak sadece tabana yakın olarak birleşiktirler. Ercik altı adettir. Yumurtalık sapsız ve uzatılmıştır. Boyuncuk silindiriktir. Tepecik küçük ve dardır. Meyve uzun ve bölmeli bir kapsüldür. Tohumlar düzleştirilmiş, neredeyse kanatlı, siyah renkli ve parlaktır.

Cins Yeni Zelanda’da endemiktir ancak günümüzde dünyanın bazı bölgelerinde de yetiştirilmektedir. Bitkilerin yapraklarından elde edilen lifler, anavatanlarında giysi, sepet, hasır, balık ağı yapımında kullanılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca sepet anlamına gelir ve bu bağlamda cinse bağlı bitkilerden kete adı verilen geleneksel Maori sepetleri yapılıyor olmasına dikkat çekmektedir.

Kocaeli’ndeki türler

Phormium colensoi

Phormium colensoi

Keten çalısı