Philadelphus coronarius (Filbahri)
Tanımı
Philadelphus coronarius (Filbahri), Ortancagiller (Hydrangeaceae) ailesine bağlı Filbahri (Philadelphus) cinsinden genellikle 3 metre büyüyüp 2 metre genişleyebilen bir bitkidir. Gövde dik ila yükselici, genç iken yeşil ancak zamanla kahverengi, dallı ve çıplak ya da kıllıdır. Kabuk dökülücüdür. Dallar dik ila kemerlidir. Yapraklar 1 ila 6 mm uzunluğundaki sapa bağlı, 4 ila 9 cm uzunluğunda, eliptik ila yumurtamsı, 4,5 ila 9 cm uzunluğunda, 2 ila 4,5 cm genişliğinde, sivri uçlu ve kenarları testere dişlidir. Yaprakların üst yüzeyi tüysüz iken alt yüzeyi kısmen tüylüdür. Çiçek kurulu 5 ila 9 arası sayıda çiçeklidir. Çiçekler kremsi beyaz renkli, hoş kokulu ve dört taç yapraklıdır. Çanak yapraklar yumurtamsı, mızraksı ya da üçgensi ve sivri ila sipsivri uçludur. Ercikler sarı renklidir. Kapsül ters konik ila ters yumurtamsı, 7 ila 11 mm uzunluğunda ve 4 ila 7 mm genişliğindedir. Tohumlar kuyruklu ve 3 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Türkiye ve Kafkasya’da yayılış gösterir. Ancak süs bitkisi değeri nedeniyle dünyanın büyük bir bölümüne yayılmıştır. Dere kenarı, bahçe ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda İzmit ve Başiskele ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca kardeşini seven anlamına gelir. MÖ 309-246 yılları arasında yaşamış Mısır firavunu Ptolemy II Philadelphus onuruna adlandırılmıştır. Epitet Latince taç için anlamına gelir. Bu bağlamda türün Antikçağda taç yapımında kullanılmasına işaret eder.
Gıda
Yaprakları özellikle saponin bakımından zengindir ve sabun yapımında kullanılmıştır.
Filbahri…
Philadelphus coronarius, hoş kokulu çiçekleri nedeniyle ilimizde özellikle kapı girişlerine dikilen bir bitkidir.
Dilimizde filbahri, yalancı yasemin ve ağızlık çalısı adları ile bilinmektedir.
