Pentanema squarrosum (Gölge andızotu)

Tanımı

Bazı kaynaklarda Inula conyza adı ile geçmektedir. 30 ila 100 cm büyüyebilir. Gövde dik ve genellikle alt bölümde dallı, yoğun havlı ya da kaba tüylüdür. Yapraklar yumurtamsı ters mızraksı, 15 ila 18 cm uzunluğunda ve 5 ila 7 cm genişliğinde, tabanda daralıcı, tepede sivri, kenarları küçük dişli, üst yüzeyi seyrek cılız tüylü, alt yüzeyi orta ya da yoğun yünlü havlıdır. Çiçek başları ters konik, disk biçimli ve salkım halindedir. İnvolukrum 1 cm genişliğinde, filariler kiremit dizilişli, 5 ila 6 arası sıralı; dıştaki dikdörtgensi yumurtamsı, 3 ila 5 mm uzunluğunda ve 1,5 mm genişliğinde; içteki şeritsi mızraksı, 8 ila 12 mm uzunluğunda ve 1 mm genişliğinde, zaman zaman morumsu ve kirpiklidir. Dişi çiçekler 1 sıralı, tüpsü, 4,5 ila 6,5 mm uzunluğundadır. Disk çiçekleri 5 ila 7 mm uzunluğundadır. Kapçık 2 mm uzunluğunda, tepede seyrek havlıdır. Sorguç kahverengimsi, 6 ila 7 mm uzunluğunda, tabanda kaynaşıktır.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrupa, Ortadoğu ve kuzey Afrika’da yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Kayalık yamaçlar ve yol kenarında görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca beş iplikçikli anlamına gelir. Sorguç kılçıklarının sayısına işaret eder. Tür adı Latince kepekli anlamına gelir. Olasılıkla çiçek tablasına işaret etmektedir.

Türkçe adları

Dilimizde gölge andızotu adı ile bilinmektedir.

Tıp

Sıraca önleyici, adet akışı teşvik edici ve yara iyileştiricidir. Morluklar, yırtıklar, iç yaralar için kaynatılarak kullanılır. Kaşıntılı cildi tedavi etmek için haricen uygulanır.

Bilgi

Yapraklar yakılarak böcek ilacı ve parazit öldürücü olarak, özellikle de pirelere karşı kullanılmaktadır. Hatta bitkinin kokusu bile pire kovucudur. Kök yakıldığında kullanışlı bir oda kokusu olur. Baküs’e adanmış bir bitkidir.

Fotoğrafları

© Doğan, Hüseyin (2022). Kocaeli Bitkileri.