Özet
Parthenocissus quinquefolia (Kızaran sarmaşık) mevsim geçişlerinde yaprakların görünümü nedeniyle yetiştirilen popüler bir süs bitkisidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Parthenocissus quinquefolia (Kızaran sarmaşık) 20 ila 30 metreye kadar uzayabilen bir bitkidir. Sülükler 4 ila 12 adet dallı ve yapışkan disklidir. Yapraklar elsi biçiminde birleşik, sap aya ile eşit uzunlukta ve 3 ila 20 cm uzunluğundadır. Yaprakçıklar ters yumurtamsı ila eliptik, 6 ila 12 cm uzunluğunda, 2 ila 5 cm genişliğinde, otsu, tabanı kamamsı, kenarları dişli ve ucu sipsivridir. Yeşil renkli yapraklar kışa doğru kırmızıya döner. Çiçekler küçük ve kırmızımsı yeşil ila yeşilimsi renklidir. Meyveler küresel, 4 ila 8 mm çapında ve morumsu siyah renklidir.
Gözlem bilgileri
Doğal olarak Kuzey Amerika’da yayılış gösterir ancak süs bitkisi değeri nedeniyle günümüzde dünyanın büyük bölümünde yetiştirilmektedir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çit, duvar ve yol kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve ağustos ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adları
Dilimizde kızaran sarmaşık ve amerikan sarmaşığı adları ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca bakire sarmaşık anlamına gelmektedir ve bu bağlamda cinsin tozlaşma olmaksızın tohum üretebilme yeteneklerine işaret etmektedir. Tür adı Latince beş yapraklı anlamına gelir ve açık bir şekilde türün cins özelinde ayırt edici özelliğine dikkat çekmektedir.
Gıda
Meyve sapları soyulduktan sonra pişirilerek yenilmektedir. Meyveler çiğ olarak ve kökü pişirilerek tüketilmektedir. Meyvelerin insanlar için zehirli ve hatta ölümcül olduğuna dair sayfa altındaki yorumları dikkate alın. Meyvelerin zehirli olmadığını iddia eden kaynaklara örnek olarak ise şuralara bakabilirsiniz: Pfaf, Loudoun, Pratical Plants,Medicinal Herbs.
Tıp
Kabuk ve genç sürgünler iştah açıcı, değiştirici, kusturucu, balgam söktürücü ve toniktir. Yapraklardan yapılan çay iştah açıcı, büzücü ve idrar söktürücüdür. Bitkiden yapılan bir çay sarılık tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca belsoğukluğu ve ishal tedavisinde köklerden yapılan bir çay kullanılmaktadır.
Dikkat
Güz mevsiminde yaprakları bazı hassas kişilerde dermatite neden olabilir. Meyveleri zehirli olabilir.
Bilgi
Meyvelerinden pembe boya elde edilir.
Bir yanıt yazın