Bitkiler › Düğünçiçeği takımı › Gelincikgiller › Gelincik › Gelincik
Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Boya bitkisi.
70 cm büyüyebilir. Yapraklar mavimsi yeşil rengindedir. Aşağıdaki yapraklar uzun saplı, üstteki yapraklar ise sapsız ve gövdeye birleşiktir. Genellikle çiçekler koyu kırmızı renkli olurlar. Dört adet taç yaprak görülür. Tohumlar ağustos ile ekim aylarında olgunlaşır. Çiçekler erseliktir.
Bitki doğal olarak Afrika, Asya ve Avrupa’da yayılış gösterir. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]
Tarlalar, yol kenarı ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir. Birinci Dünya Savaşı cepheleri boyunca tarım arazilere ekilememiş, bu arada tahrip edilmiş tarlalar boyunca gelincikler çiçek açmıştır. Bu çiçeklerin ölen askerleri sembolize ettiği düşünülmüştür.
Dilimizde Gelincik, Gelincikotu, Kukumavotu ve Nünü adları ile bilinmektedir.
Mart ve ağustos ayları arasında çiçek açar.
Deniz seviyesinden 1400 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Cins adı Latince süt anlamın gelir. Cinsin bazı üyelerinde görülen sütsü özsuyuna işaret eder. Aynı köke bağlı gıda anlamına gelmesi de muhtemeldir. Bitki antikçağda çocukların uykuların düzenlenmesi için kullanılırdı. Cinsin Türkçe adı olan gelincik, çiçeklerinin muhtemelen gelinlerin yüzünü örtmek için kullanılan kırmızı renkli duvağa benzediği için tercih edilmiştir. Anadolu’da bir çocuk oyunu olarak gelincik çiçeklerinden bebek yapılır. Tür adı Antik Yunanca kırmızı anlamına gelir. Türün çiçek rengine işaret eder. Yine aynı kökten düşen anlamına gelebilir. Bu da taç yaprakların rüzgarda bile düşecek kadar dökülücü olmasına işaret eder. Dioscorides de taç yaprakların bu özelliğini vurgulamıştır. Plinius bitki hakkında şöyle yazar “Özellikle arpa tarlalarında görülür, kısa sürede solan kırmızı bir çiçek taşır ve Yunanca rhoeas ismini bu özelliğine borçludur”.
Çiçeklerinden şerbet elde edilir. Yaprak ve tohumları çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Tohumları çeşitli hamur işlerinde kullanılır. Yaprakları çorba ve salatalara eklenir. Tohumlarından elde edilen yağ zeytinyağı ikamesi olarak kullanılır.
Yatıştırıcı olarak kullanılır. Ağrı kesici ve öksürük giderici özelliği vardır. Papaver somniferum’un aksine bağımlılık yapmaz. Çiçek ve taç yapraklar yatıştırıcı, yumuşatıcı, uyuşturucu, balgam söktürücü ve adet kanamasını teşvik edicidir. Çiçekleri sarılık tedavisinde kullanılır. Demlenerek bronş sorunları, öksürük, sindirim sorunları, uykusuzluk ve çeşitli ağrıların tedavisinde alınır. Kapsüllerden sızan özsu uyuşturucu ve yatıştırıcıdır.
Otçul hayvanlara karşı zehirlidir ve aşırı otlatılmamalıdır.
Çiçeklerden kırmızı boya elde edilir.
Görüşünüzü Yazın