Pancratium maritimum (Kum zambağı)

Tanımı

12 ila 45 cm büyüyebilen bir bitkidir. Soğanı oldukça büyük, 5 ila 5,5 cm uzunluğunda ve 3,5 ila 4,5 cm genişliğindedir. Yapraklar çiçeklerden önce belirir, 2,8 ila 4 cm uzunluğunda, 1 ila 2,5 cm genişliğinde ve tepede küttür. Çiçek kurulu 3 ila 10 arası sayıda çiçek bulundurur. Çiçekler hoş kokulu, iri, gösterişli ve beyaz renklidir. Sıpata 3,5 ila 9 cm uzunluğunda ve genişçe mızraksıdır. Çiçek sapı 5 ila 13 mm uzunluğundadır. Kapsül 2 ila 3 cm uzunluğunda ve 2 ila 2,5 cm genişliğindedir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Akdeniz havasından Ortadoğu ile Kafkasya’ya kadar olan bölgede yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Deniz kenarında görülür. Kocaeli için nadir bir türdür. Çiçek açtığı dönem turizm sezonu ile örtüştüğünden yoğun baskı altındadır. Ayrıca kumsallara giren iş makineleri ve motorlu araçlar, sahillerin kamp alanı olarak kullanılması ve buralarda ateş yakılması doğal alanlarını tahrip etmektedir. Kandıra ilçesinde gözlemlenmiştir. Uzunkum Tabiat Parkı’nın, tabiat parkı statüsünü kaybetmiş olması da türün ilimizdeki varlığını uzun vadede tehdit etmektedir. Haziran ve ekim ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 50 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca her şeyi güçlü anlamına gelir. İsim Dioscorides tarafından kullanılmaktadır, burada atıf iki yönlü olabilir, ilki bitki bilinen bir tıbbi bitkidir. İkincisi ise bitkinin, habitatı ile ilgili olmalıdır. Bitki, deniz kumullarında görülür ve burada koşullar oldukça zordur. Kelime her derde deva anlamında da kullanır. Tür adı Latince denize yakın anlamına gelir. Bitki sadece deniz kenarındaki kumsallarda görülmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Lilio Narcissus albus maritimus minor”dur.

Tıp

Soğanı kusturucudur.

Gıda

Soğanı pişirilerek tüketilebilir.