Kocaeli Bitkileri | Paliurus spina-christi (Kara çalı)

Kara çalı

Anahtar kelimeler: Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki.

Dolaşım

Bitkiler › Gül takımı › Cehrigiller › Karaçalı › Kara çalı

Dağılımı

Bitki doğal olarak Akdeniz havzası ve Ortaasya’da yayılış gösterir.

Genel bilgiler

2 ila 4 metre büyüyebilir. Sürgünler zikzaklıdır. Yapraklar oval, 2 ila 5 cm uzunluğunda, 1 ila 4 cm genişliğinde, parlak yeşil renkli ve düz kenarlıdır. Meyvesi 2 ila 3,5 cm çapında kuru, odunsu bir fıstıktır. Tohumlar ekim ve kasım aylarında olgunlaşır. Geçirgen toprağı ve güneşli bölgeleri tercih eder. -15 dereceye kadar dayanıklıdır. Genç dallar yoğun biçimde kahverengi tüylerle kaplıdır. Olgun dallarda ise bu tüyler görülmez.

Gözlem

Çalılık, dere kenarı ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.

Yaygın adları

Kara çalı, Çalı dikeni, Çaltı dikeni, Çeşmezen, İsa dikeni, Kara çaltı, Kara diken, Kışla dikeni, Kunar, Sıncan dikeni, Sincan dikeni, Karaçalıdikeni, Karaçalı, Dikenliçalı, Avanaktamisi.

Çiçek zamanı

Mayıs-Temmuz ayları.

Yükseklik

0-1400 metre arası.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca “idrar söktürücü” anlamına gelir. Cinsin bu amaçla kullanılmasına işaret eder. Cinsin Türkçe adı olan “karaçalı” ise büyük ihtimalle olgun meyvelerin aldığı renk ile bağlantılıdır. Tür adı Latince “İsa’nın dikeni” anlamına gelir. İsa’nın çarmıha gerilmeden önce başına sarılan bitki olduğuna inanılır. Bu bitkinin meşhur süs bitkisi Euphorbia milii (Dikenler tacı) olabileceği yönünde de görüşler mevcuttur. Diğer bir görüş ise Ziziphus spina-christi (Hünnap, Mesih dikeni) türünü işaret etmektedir.

Tarihi

Plinius: Ağacın kabuklu yemişi vardır ve hoş bir tada sahiptir.

Mutfak

Meyvesi çiğ ya da kurutularak tüketilebilir. Tadı kuru elmaya benzer.

Geleneksel tıp

Büzücü, idrar söktürücü ve toniktir. Meyvesi çiğ ya da kurutularak tüketilebilir. Dalları esnek ve dikenlidir. Meyve ve yaprağı iltihap gidericidir.

Dioscorides: Öksürük gidericidir. Mesane taşlarını düşürür. Yılan sokmalarında kullanılır. Yaprak ve kabuğu büzücüdür. Kökü ödemi dağıtır.

Plinius: Akrep sokması vakalarında kullanılır. Öksürük giderici ve idrar yolları taşlarını düşürücüdür. Kökü iltihaplı tümörleri dağıtma özelliğine sahiptir. İdrar söktürücüdür. Kaynatılarak yılan zehrini etkisiz hale getirir.